ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΠΑΡΙΑ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Κάντε "κλικ" πάνω στης φωτογραφίες για μεγέθυνση
Σε κοντινη σχετικα αποσταση απο την Παρπαρια, απο του Καβαλαρη περιπου μιση ωρα με τα ποδια σε μια αποκρυμνη και αγριας ομορφιας περιοχη στο φραραγγι που κατεβαινει απο Παγουσαινα και λιγο πανω απο το Κουρβουλο (το μεσαιο γεφυρι που συναντας απο και προς Παρπαρια βρισκεται ο νερομυλος Τσουκαλα. Ξεραμε για την υπαρξη του απο παιδια αλλα για πολλα χρονια τον βλεπαμε απο μακρια απο τον δρομο εκει μετα τα Βιγλια μεχρι που ωριμασε η ιδεα της επισκεψης στον Νερομυλο κατι που επιτελους εγινε στις 25 Αυγουστου του 1998.
Εξωτερικα δεσποζαν η γιστερνα με το βουκινο και ο χωρος του μυλου. Και βεβαια εσωτερικα ηταν εντυπωσιακος περα απο τα εξαρτηματα του μυλου σου εδινε την εντυπωση οτι πριν λιγο καιρο ηταν εδω καποιος που εκλεισε την πορτα και εφυγε.
Το λαδοφαναρο, το τηγανι και το κρεβατι του μυλωνα ηταν στοιχεια ζωης σε αυτον τον Νερομυλο Τσουκαλα και ας ειχαν περασει ισως πανω απο 35 χρονια απο την τελευταια φορα που ο μυλωνας εφερε νερο στον μυλο και αλεσε σιταρι.
δημιουργωντας πολυ μεγαλο ογκο νερου που παρεσυρε και καταστρεψε τα παντα στο περασμα του και οτι ειχε απομεινει απο τους νερομυλους μεχρι την περιοχη Ραζουσα -Λιοϊρι.καθως και κηπους και χωραφια.
Αυτη η καταστροφικη εξελιξη εμεινε γνωστη στην Παρπαρια ως <<Ποταμοφουρια>>.
Ετσι εμεινε και στην πραξη ο μοναδικος νερομυλος στην Παρπαρια.>>
Πρεπει μεχρι και αρχες του 1960 να λειτουργουσε με τελευταιο μυλωνα τον +Κυριακο Τσουκαλα.
Οσον αφορα την δομη και την λειτουργια του νερομυλου αρχιζοντας εξωτερικα αναφερουμε αυτα που γνωριζουμε.
1) υπαρχει αυλακι-καναλι που εφερνε το νερο απο τον ποταμο με την κλιση λογω υψομετρικης διαφορας στην γιστερνα.
Δεν γνωριζουμε ποτε εγινε ομως κρινοντας απο την χρηση πορσελανης και των σιδερων για δεσιμο των καντουνιων μπορουμε να το τοποθετησουμε στα μεσα εως τελη του 19ου αιωνα σιγουρα πανω απο 100 χρονων δηλ. Η τσιμεντοστρωση στο δωμα του μυλου ειναι <<ψευτοπλακα>> μεταγενεστερη μετα το 1940 σιγουρα.Για πολλα χρονια αλεθε τα σιταρια των κατοικων της Παρπαριας μαζι με τους υπολοιπους 3-4 νερομυλους που υπηρχαν κατω και πανω απο το Κουρβουλο , μισοερειπωμενοι πια ισως μεχρι και τον Νοεμβρη του 1955. Τοτε ενα τυχαιο συμβαν μετα απο καταρρακτωδη βροχη διαρκειας πολλων ωρων (ξεριζωθηκε ενα μεγαλο πλατανι απο διαβρωση και κατολισθιση χωματων) και δημιουργηθηκε ενα ειδος <<φραγματος>> σε καποιο σημειο της Αμανης ψηλα στον Οπισω ποταμο στην θεση "Σαλακου".Οταν πια δεν αντεχε το βαρος και την πιεση του νερου , το <<φραγμα>> .....εσπασε και το νερο ξεχυθηκε , και ενωθηκε χαμηλα μαζι με το νερο του ηδη <<φουσκωμενου>> Κουρβουλου
Κάντε "κλικ"πάνω στη
φωτογραφία για να δειτε τον μυλο στο Google
2)Η γιστερνα ειναι κτιστη τριγωνικου σχηματος <<V>> υψους περιπου 80cm με χωρητικοτητα 30m3 περιπου.
3) στην γωνια της γιστερνας υπαρχει η <<γκιλοτινα>> ενα συστημα φραγης συρταρωτο που ρυθμιζε την ροη του νερου προς την φτερωτη, πολυ στην αρχη για να υπερνικησει την αδρανεια και να αρχισει να γυριζει η μυλοπετρα η πανω και μετα ρυθμιση να κραταει σταθερες τις στροφες γιατι επαιζαν ρολο στην ποιοτητα του αλευριου οπως και τα λουκια στις μυλοπετρες που πελεκουσαν με καλεμι στο χερι.
4) Το βουκινο ενας σχεδον καθετος αγωγος παραλληλογραμμης διατομης υψους περιπου 7m οπου το νερο αποκτα μεγαλη ταχυτητα λογω της πτωσης και καταληγει σε μια στρογγυλη οπη (ακροφυσιο) 25-30cm διαμετρο περιπου με καποια κλιση σχεδον οριζοντια ωστε η ροη να ειναι σχεδον καθετα προς τα φτερα της φτερωτης.
5) Η φτερωτη ειναι προσαρμοσμενη στον αξονα που μεταφερει την κινηση στην πανω μυλοπετρα. Τα φτερα ειναι ξυλα επιπεδα σφηνωμενα καθετα στον ξυλινο ομφαλο (αφαλο) του μεταλλικου αξονα για μεγαλυτερη επιφανεια δρασης ως προς το νερο που πεφτει. Η διαμετρος της φτερωτης ειναι περιπου 2.0m και η στεφανη στηριξης των φτερων εδω ηταν απο χοντρη κληματοβεργα (σε νεωτερους μυλους ειναι με μεταλλικο τσερκι).
6)Ο μεταλλικος αξονας εδραζεται-παταει πανω σε χοντρο ξυλο (μαγγιωρο) κατω που ειναι πακτωμενο-στερεωμενο στο εδαφος και πανω ειναι πρασαρμοσμενος στην πανω μυλοπετρα οπου μεταφερει την κινηση απο την περιστροφη της φτερωτης. Στο εσωτερικο του μυλου τωρα. Η οροφη ηταν με καλαμια που πατουν πανω σε χοντρα ξυλα και απο πανω δωμα με στρωματωση απο φυκια , αστυφιδες και ψιλο χωμα μπετασμενο-αριανι για προστασια απο νερο και υγρασια. Η ξυλινη πορτα εισοδου και δυο ξυλινα παραθυρα ενα ανατολικο και ενα νοτινο.
τρυπα και καταληγει στην επιφανεια αλεσης αναμεσα στις μυλοπετρες. Υπαρχει ενα ξυλο που μεταφερει τον κραδασμο απο τον αξονα στην μικρη σκαφη-οδηγο του σιταριου ωστε να υπαρχει σταθερη ροη προς τις μυλοπετρες.
10) υπαρχει ξυλινη σκαφη τοποθετημενη στην θυριδα εξαγωγης του αλευριου.
8)Πανω απο τις μυλοπετρες κρεμεται μια ξυλινη κωνικη κοφα (χωνι) οπου μεσα εβαζαν το σιταρι και στο στομιο της κοφας υπαρχει ρυθμιζομενο ανοιγμα για ελεγχομενη ροη του σιταριου.
9) Στο κατω μερος της κοφας υπαρχει μια μικρη σκαφη που καταληγει κωνικη και εχει μια ενα μικρο ανοιγμα που φερνει το σιταρι στο κεντρο της πανω μυλοπετρας οπου υπαρχει
7)Ο αλευρομυλος αποτελειται απο τις δυο μυλοπετρες με την πανω περιστρεφομενη να παταει με το βαρος της στην κατω που ειναι σταθερη. Οι μυλοπετρες ειναι καλυμενες μεσα σε ξυλινο πλαισιο για να μην φευγει το αλευρι και υπαρχει μια θυριδα που ανοιγει και πεφτει το αλευρι μεσα σε σκαφη.
11)Το κρεβατι του μυλωνα απο ξυλο πλατανας και καλαμια στα πλαϊνα για σκιαση.
12)Ενα θαυμασιο τζακι για μαγειρεμα και θερμανση το χειμωνα. Και στον τοιχο κρεμασμενα ενα τηγανι για μαγειρεμα αναγκης και ενα λαδοφαναρο για φως τη νυχτα.
Επισης στο κατω επιπεδο διπλα στον χωρο της φτερωτης υπαρχει χωρος για τα ζωα που κουβαλουσαν το αλεσμα για περιπτωσεις κακοκαιριας η’.......διανυκτερευσης και ενας ασκεπης βοηθητικος χωρος με τοιχους ξερολιθιας στο επιπεδο του μυλου.
Εν ολιγοις ειναι ενα πραγματικο μνημειο για την Παρπαρια ενα εξαιρετικο κτιριο σαν σχεδιαση και κατασκευη.
Εχουμε δει κι’αλλους νερομυλους στη Χιο αλλα και στην Ηπειρωτικη Ελλαδα καθως και εικονες στο διαδυκτιο και δεν νομιζουμε οτι ειναι υπερβολη να πουμε οτι ειναι οτι καλυτερο εχουμε δει.
Θα ηταν ευχης εργο να βρεθει τροπος να συντηρηθει να αποκατασταθει και να μεινει και για τις επομενες γεννιες για να βλεπουν πως ηταν οι συνθηκες επιβιωσης τοτε με αρκετο μοχθο αλλα χωρις περιβαλοντολογικες επιβαρυνσεις.
Επισης ειναι αναγκη να βρεθει τροπος να προστατευτει ειδικα εαν αποκατασταθει απο καθε .....κακοβουλο επιδρομεα που χωρις σεβασμο και ντροπη επιδιδονται σε βανδαλισμους και καταστροφες ακομη και σε κτιρια πολιτιστικης κληρονομιας οπως ο νερομυλος Τσουκαλα στην Παρπαρια.
Νικος Δ.Ψυλλης.
Maria Katsigeorgis.
Photos by Nikos Psyllis & Stavros Stefanidis
Επεξεργασία: Maria Katsigeorgis
Βρήκατε κάποιο σφάλμα ή παράλειψη; Μπορείτε να το αναφέρετε.
Αν σου αρέσει το site κανε Like τη σελίδα μας στο facebook!
The Watermill Tsoukalas in Parparia
A short distance from Parparia, approximately a half an hour by foot in a steep and beautifully wild area in a canyon that descends from Pagousaina and just over Kourvoulo (the middle bridge one encounters to and from Parparia) is located the watermill Tsoukalas. A very beautiful and quite well preserved stone built dwelling. When it came to be is not known nowadays, however judging by the use of iron that tie some of the rocks you can place it in the late 19th to early 20th century, at least 100 years old in other words.
The concreting of the roof of the mill is from “psuedo-tiles” which were manufactured post 1940 with certainty. For many years the inhabitants of Parparia used it to ground grains along with the other 3-4 additional watermills that existed below the Kourvoulia up until November 1955. Around that time, a torrential downpour uprooted a big sycamore tree from soil erosion and created a kind of dam somewhere high up from the valley of Kourvoulia. When it could no longer withstand the weight from the pressure of the water, it broke and the water poured down the mountain, sweeping away and destroying everything in its path along with 3 or 4 smaller watermills in the area Razousa -Lioiri. The catastrophic developments became known as in Parparia as the
These are some of the great photos from Nikos Psyllis.
Very recently individuals who love and care about the Amani area and the nature around it began an effort to open old footpaths between the various villages of Amani and also clear areas for scenic stops. Part of this effort included the footpath from Cavalari to the Watermill Tsoukalas. On 04.26.2015 the first clearance attempt was made by fifteen individuals of the group Mr. KG Halatsas and friends of Parparia where despite the overbearing wilderness of the region they were able to clear the footpath approximately halfway. Today, 05.24. 2015, the rest of the footpath was officially cleared .When the footpath becomes passable those who trek the journey to the watermill will not regret it, especially during the Springtime. Let us thank everyone who contributed to the fruition of this effort and we wish for continued interest for other beautiful routes to be cleared in our beloved Amani. Photo 1) the watermill from above 2) from southwest 3) The cistern and whelk 4) Internal grinders, milling bed 5) guillotines, dams for water whelk 6) Conch line channeling water to winged section- height 6m (little over 19 feet) roughly perpendicular. 7) Water outlet from the winged section 8) Winged watermill without feathers.
Stavros (Steve) Stefanidis
Photos by Nikos Psyllis
Oπως μας πληροφορησαν οι φιλοι μας απο την Παρπαρια εγινε στις 26.4.2015 μια πρωτη προσπαθεια για τον καθαρισμο του μονοπατιου απο Καβαλαρη προς τον νερομυλο Τσουκαλα. Μια πολυ ομορφη αλλα και πολυ αγρια και δυσβατη διαδρομη με μεγαλες δυσκολιες στον καθαρισμο αφου εχει μεινει για παρα πολλα χρονια απατητο και με την γνωστη δυναμη των αγριων θαμνων και ειδικα των σπαρτων.Συμμετειχαν 15μελης ομαδα του κ. Γ. Χαλατση και φιλοι απο την Παρπαρια. Εγινε η αρχη και αυτο ειναι σημαντικο καθολου ασχημα αφου οπως μας ειπαν η μιση διαδρομη ειναι τελειωμενη και εγινε παρα πολυ καλη δουλεια μπράβο σε ολους οσους πηραν μερος και γεια στα χερια σας ενα μεγαλο ευχαριστω απο το Parparia on line team ειδικα στους
ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑ
Photos By Νικος Δ.Ψυλλης.
<<ανωνυμους>> φιλους της ομαδας του κ. Γ. Χαλατση και στους δικους μας που πηραν μερος και ηταν οι : Νασος Βατρανης , Αγγελος Πετριδης , Ψυλλης Νικος (Σαντουρας) , Ποταμουσης Μιχαλης , Ψυλλης Μιχαλης , Πιπερακης Ξενος , Δερεμπεης Μιχαλης , Ψυλλης Κωστας , Γουτης Γιωργος & Γουτης Κωστας και κ.Γεωργουλης . Επισης eνα μεγαλο ευχαριστω σε ολους οσους συνεβαλαν απο την αρχικη ιδεα μεχρι και την ολοκληρωση αυτης της θαυμασιας προσπαθειας.
Νικος Δ.Ψυλλης.
Eκ μέρους του (Parparia On Line Team)
ΔΡΑΣΗ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΜΟΝΟΠΑΤΙΟΥ ΝΕΡΟΜΥΛΟΥ ΤΣΟΥΚΑΛΑ
Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε χθες το πρώτο μέρος της δράσης του Συλλόγου Παρπαριάς σε συνεργασία με την εθελοντική ομάδα του κου Γεωργίου Χαλάτση.Καθαρίστηκε η μισή περίπου διαδρομή για τον νερόμυλο Τσουκάλα και ανανεώσαμε το ραντεβού μας για την Κυριακή 24 Μα'ί'ου.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ εκ μέρους του Συλλόγου σε όλους τους εθελοντές που πήραν μέρος και ιδιαίτερα στους εθελοντές της ομάδας του κου Χαλάτση, που παρ'oλη την ζέστη έμειναν στον καθαρισμό από την αρχή μέχρι το τέλος. Στον κο Μιχάλη Δερέμπεη που ανέλαβε να κεράσει όλη την ομάδα με αναψυκτικά και κρουασάν καθώς
και σε όσους βοήθησαν να σερβίρουμε και να περιποιηθούμε τους ανθρώπους που εργάστηκαν, μετά το πέρας της δράσης! Θα σας ενημερώσουμε σύντομα για τις λεπτομέρειες της επόμενης μας συνάντησης.
Photos by
Νασος Βατρανης- Kostas Goutis - Anastasia Galatoula-Piperakis
Anastasia Galatoula-Piperakis
Δεύτερο μέρος της δράσης καθαρισμού του μονοπατιού που οδηγεί στον νερόμυλο Τσουκάλα
Την προηγούμενη Κυριακή 24 Μαΐου πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η δράση καθαρισμού του μονοπατιού που οδηγεί στον νερόμυλο Τσουκάλα , του Συλλόγου Παρπαριάς σε συνεργασία με τους " Φίλους Μονοπατιών της Χίου " υπό την καθοδήγηση του κου Γ. Χαλάτση. Ο καθαρισμός σχεδόν ολοκληρώθηκε με την βοήθεια των εθελοντών και έμεινε ένα μικρό κομμάτι που θα καθαριστεί κατά πάσα πιθανότητα τον Σεπτέμβριο όπου οι καιρικές συνθήκες θα είναι πιο ευνοϊκές.Ο Σύλλογος Παρπαρουσίων ευχαριστεί θερμά όλους τους εθελοντές που βοήθησαν στην πραγματοποίηση της δράσης, τον κο Μιχάλη Δερέμπεη που κέρασε όσους εργάστηκαν αναψυκτικά κ κριτσινάκια και στους επιχειρηματίες της περιοχης που προσέφεραν δωρεάν διαμονή στους εθελοντές την παραμονή της δράσης για να μπορούν να ξεκινήσουν όσο το δυνατόν νωρίτερα την Κυριακή.Τον καθαρισμό διαδέχτηκε μεσημεριανό γεύμα προσφορά του Συλλόγου.
Σας παραθέτω λίγες φωτογραφίες απο τον Νερόμυλο όπως ειναι σήμερα από το φωτογραφικό αρχείο του κου Μιχάλη Δερέμπεη για να πάρετε μία γεύση από τις ομορφιές του τόπου μας!!!
Anastasia Galatoula-Piperakis
Photos by Μιχάληs Δερέμπεηs
To 2004
To 2015
Μετα απο δυο προσπαθειες της ομαδας του κ. Χαλατση και φιλων απο την Παρπαρια για ανοιγμα του μονοπατιου προς τον νερομυλο Τσουκαλα εφτασε σε αποσταση αναπνοης απο τον μυλο. Για οσους ξερουν την διαδρομη και ειδικα σε τι κατασταση ηταν το μονοπατι με τους σπαρτους και αλλους αγριους θαμνους εδω και δεκαετιες απατητο ειναι πραγματικα αθλος και αξιζει συγχαρητηρια σε ολους οσους πηραν μερος και θελω να απευθυνουμε ενα μεγαλο ευχαριστω ολοι εμεις που παρακολουθουσαμε απο μακρια για πολλους και διαφορους λογους. Αυτη ειναι η θετικη πλευρα της υποθεσης μονοπατι προς νερομυλο. Υπαρχει και η αρνητικη πλευρα και αφορα την κατασταση του μυλου. Δεν μιλαμε για φυσικη φθορα στον χρονο η' λογω εγκαταλειψης. Μιλαμε για βανδαλισμους που εχουν γινει στα χρονια που μεσολαβησαν απο το 2004 που πηγα τελευταια φορα στο νερομυλο μεχρι σημερα. Οποιοι το εκαναν δεν τους τιμα καθολου. Μου φαινεται απιστευτο πως καποιος που εφτασε ως εκει με τα ποδια εμεινε κοιμηθηκε , προστατευτηκε απο κρυο η' ζεστη και στο τελος τακανε γης μαδιαμ κι'εφυγε γιατι??? Παραθετω δυο φωτογραφιες μια δικη μου το 2004 και μια του Μιχαλη του Δερεμπεη 24. 5.2015 που εφτασε στο μυλο που δειχνουν πως ηταν ο μυλος εσωτερικα το 2004 και πως ειναι στις 24 του Μαη 2015. Επειδη πολλοι χωριανοι δειχνουν ενδιαφερον για τον νερομυλο και για το πως θα μπορουσε να διατηρηθει να λαβουμε υπ' οψιν οτι ειναι ιδιωτικη περιουσια οποτε και να θελει η πολιτεια η' ο δημος να παρεμβει υπαρχουν κωλυματα. Και μια δευτερη σκεψη αφου με χωρις μονοπατι εφτασαν και εκαναν τετοια αισχη σκεφτειτε με καθαρο μονοπατι η' και δρομο τι εχει να γινει.