ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ ΑΦΗΣΑΝ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΟΥΣ ΣΤΙΓΜΑ
ΖΗΚΟΔΗΜΗΤΡΟΣ - ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΗΣ - ΟΛΥΜΠΟΣ
Στα λιγα που γνωριζουμε σχετικα με την ιστορια του χωριου μας το ονομα Ζηκοδημητρος εχει εξεχουσα θεση. Γεννημενος ισως λιγο πριν 1850 στην Παρπαρια ο Δημητρης Ζηκος η' Ζηκοδημητρος δεν διεφερε και πολυ απο τους αλλους συγχωριανους του. Απο οτι ελεγαν ηταν γεροδεμενος, μαλον μετριου αναστηματος για την εποχη του, ειχε και μυωπια αλλα γεννηθηκε με ενα κρυφο χαρισμα, ειχε υπερφυσικη δυναμη και αντοχη. Λεγοταν οτι ειχε στο χερι του <<Τιμιο Ξυλο>> δηλ.κομματι απο τον Σταυρο μαρτυριου του Χριστου. Εχουν ειπωθει πολλα για τα καταρθωματα του και εχουν γραφει και αλλου. Εδω θελω να μεταφερω καποια πραγματα που ακουσα απο την γιαγια μου την +Αννα Ψυλλη (1885-1974) για να μεινουν και αυτα μαζι σε συνδυασμο με αλλα δυο προσωπα που τα συνδεει κατι μεταξυ τους, η μεγαλη σωματικη δυναμη. Ο παππους μου Νικολης Δημ. Ψυλλης γεννημενος το 1881 πηγαινε συχνα σε ηλικια 10 χρονων περιπου στου Πουπου οπου ειχαν χωραφι και απεναντι ακριβως ειχε ο Ζηκοδημητρος το <<περιβολι>> με εσπεριδοειδη. Την εποχη εκεινη γυρω στο 1890 περιπου ο Ζηκοδημητρος πρεπει να εφτιαχνε ενα <<ξωσπιτο>> δηλ. πετρινη καλυβα στην εξοχη κοντα στο περιβολι. Ο μικρος Νικολης ηταν θαυμαστης και φιλος του Ζηκοδημητρου λογω και της φιλιας του πατερα του Γεροδημητρο και πηγαινε συχνα και παρακολουθουσε το κτισιμο της καλυβας που εκανε μονος του ο Ζηκοδημητρος ο οποιος τον πειραζε να παει να τον βοηθησει να σηκωσουν τις μεγαλες πετρες. Ο μικρος Νικολης ηταν μοναδικος απτοπτης μαρτυρας για την δυναμη που εκρυβε μεσα του ο Ζηκοδημητρος.
Αν και μικρος ειχε μια εικονα του τι μπορουσε να σηκωσει ενας δυνατος αντρας μετα χερια αλλα οταν ειδε την πετρα που σηκωσε ψηλα με τα χερια και την εβαλε για πανωφλι (πρεκι) στην εισοδο της καλυβας εμεινε αφωνος και το βραδυ το ειπε στον πατερα του και μαθευτηκε στο χωριο.
Η πετρα αυτη βρισκεται τωρα μπροστα στην γκρεμισμενη προσοψη της καλυβας σπασμενη και πλακωμενη απο αλλες πετρες και αν υπαρχει ενδιαφερον μπορουμε κατα προσεγγιση να υπολογισουμε (απο διαστασεις και ειδικο βαρος) το βαρος της. Και βεβαια να λαβουμε υπ' οψιν την δυσκολια να πιασεις και να σηκωσεις μια πετρα και οτι οι πετρες δεν ειναι αρση βαρων με μπαρα και μοιρασμενα βαρη στις ακρες. Γνωριζοντας το βαρος της θα εχουμε ενα τεκμηριο για την φυσικη δυναμη που ειχε.
Ο Ζηκοδημητρος εκτος απο την φυσικη δυναμη ειχε και ψυχικη δυναμη κατι που τον εκανε τσαμπουκα αυτο που λεμε <<νταης>> και συχνα εμπλεκε σε καυγαδες αλλοτε απο μονος του και αλλοτε απο προκληση αλλων.Την ιδια εποχη με τον Ζηκοδημητρο - ισως λιγα χρονια μεγαλυτερος - εζησε στην Παρπαρια αλλος ενας πολυ δυνατος αντρας ο <<Παπασταματης>> η' Γιγης και συμφωνα με μαρτυριες απο το φονικο της Αμανης αναφερεται ως το <<πρωτοπαληκαρο>> της Παρπαριας στο βιβλιο του κ.Ιωαννη Μιχαλακη απο τα Κουρουνια <<Η ιστορια των Κουρουνιων>> και αφορουσε την απαγωγη της Καλης , κορης του Παππαγιαννη Μιχαλακη για λογαριασμο καποιου Δρακου στις 26 Οκτωβριου 1865 ημερα Αγ.Δημητριου απο 5 Παρπαρουσους μεθυσμενους και κατεληξε στο φονικο 2 Παρπαρουσων και ενα τραυματισμο καθως και τον τραυματισμο της Καλης.
Ο Ζηκοδημητρος εκτος απο την φυσικη δυναμη ειχε και ψυχικη δυναμη κατι που τον εκανε τσαμπουκα αυτο που λεμε <<νταης>> και συχνα εμπλεκε σε καυγαδες αλλοτε απο μονος του και αλλοτε απο προκληση αλλων.Την ιδια εποχη με τον Ζηκοδημητρο - ισως λιγα χρονια μεγαλυτερος - εζησε στην Παρπαρια αλλος ενας πολυ δυνατος αντρας ο <<Παπασταματης>> η' Γιγης και συμφωνα με μαρτυριες απο το φονικο της Αμανης αναφερεται ως το <<πρωτοπαληκαρο>> της Παρπαριας στο βιβλιο του κ.Ιωαννη Μιχαλακη απο τα Κουρουνια <<Η ιστορια των Κουρουνιων>> και αφορουσε την απαγωγη της Καλης , κορης του Παππαγιαννη Μιχαλακη για λογαριασμο καποιου Δρακου στις 26 Οκτωβριου 1865 ημερα Αγ.Δημητριου απο 5 Παρπαρουσους μεθυσμενους και κατεληξε στο φονικο 2 Παρπαρουσων και ενα τραυματισμο καθως και τον τραυματισμο της Καλης.
Στην απαγωγη αναφερεται καποιος Παρπαρουσης που <μαχαιρωσε στο <<μερι>> τον Παπασταματη>> επειδη δεχτηκε να το συζητησουν με τους Κουρουνιωτες και πιθανολογειται οτι ηταν ο Ζηκοδημητρος.Ο Παπασταματης ηταν πολυ σωματωδης και γεροδεμενος ομως δεν πρεπει να ηταν τοσο τσαμπουκας και νταης οσο ο Ζηκοδημητρος. Φαινεται οτι ταιριαζαν οι δυο τους και καποια στιγμη την εποχη που η Συρα (Συρος) ηταν στο απωγειο της εκει γυρω στο 1880 βρεθηκαν στην Ερμουπολη αγνωστο γιατι ισως για δουλεια? ισως για μπερπαντεμα?Εκει <<βασιλευε>> καποιος νταης αν θυμαμαι απο τις αφηγησεις πιθανον Βολιωτης με το παρατσουκλι <<Κοκκινογενης>> πολυ σωματωδης και βιαιος ηταν ο φοβος και ο τρομος των αλλων νταηδων στα καπηλεια και στα <<κακοφημα>> στεκια της Ερμουπολης.Οταν εμαθε για τον Ζηκοδημητρο ποιος ειναι και οτι ειναι στη Συρα πηγε να τον συναντησει για να του δειξει προφανως ποιος ειναι το αφεντικο στην <<πιατσα>> της Ερμουπολης.
Φτανοντας στο καπηλειο που ηταν ο Ζηκοδημητρος με τον Παπασταματη αρχισε να φερνει βολτα και να προκαλει τον Παπασταματη οπου λογω αναστηματος και διαπλασης ηταν στην δικη του κατηγορια σωματικα και θεωρησε οτι προκειται για τον Ζηκοδημητρο.Οταν οι προκλησεις εγιναν εντονες ο Ζηκοδημητρος του ειπε <<εμενα γυρευεις , εγω ειμαι ο Ζηκοδημητρος και αστον αλλο ησυχο>>. Ο Κοκκινογενης γελασε και εδειξε να υποτιμα να ειρωνευται και να βριζει τον Ζηκοδημητρο γιατι εχασε τζαμπα τον χρονο του.Καποια στιγμη οταν εχασε πια την υπομονη του ο Ζηκοδημητρος αρπαξε τον Κοκκινογενη τον ακινητοποιησε και με το μαχαιρι του εκοψε το ενα αυτι λεγοντας του <<δεν σε σκοτωνω αλλα σου κοβω το ενα αυτι για να με θυμασαι και οταν σε ρωτουν που ειναι να λες οτι σου τοκοψε ο Ζηκοδημητρος>>. Την ιστορια αυτη την ακουσα και απο την γειτονισα μου τοτε στο χωριο την +Καλη του Χρηστο του Περρη.
Εδω καπου......χωραει και ο τριτος της παρεας ο <<Ολυμπος>> ο Νικος Βασιλ. Γιγης ο <<Κοντακας>> (1945-2014) δισσεγονος του "Παπασταματη" οπως φαινεται και απο το Μητρωο Αρρενων Παρπαριας.Γεννημενος στην Παρπαρια τον πρωτο χρονο μετα την Κατοχη μολις εκλεισε τα 15 εφυγε για να βρει την τυχη του στα καραβια και στην Αμερικη.Ενα παιδι ευσωμο θα λεγαμε και οταν γυρισε μετα απο 5 χρονια το 1966 για να υπηρετησει την θητεια ηταν ενας αντρας με φοβερη σωματικη διαπλαση που απο οπου περνουσε τουλαχιστον στη Χιο που ειχαμε παει για μπανιο στον Ομιλο εκανε ντορο.
Στο διαστημα που υπηρετησε στο ναυτικο γυμναζοταν με την ομαδα του Θ.Καμπαφλη και εκανε ακομη καλυτερο σωμα αυτο που λεμε γραμμωμενο. Tην εποχη εκεινη αγοραζα και διαβαζα ενα περιοδικο το Γκαουρ-Ταρζαν και ειχε ερθει η μητερα του (+Σοφια Βασ.Γιγη , αδελφη της μητερας μου) στη Χωρα στο σπιτι μας και οταν ειδε στο εξωφυλλο το σκιτσο του Γκαουρ - ενας γιγαντας με σωματικη διαπλαση bodybuilder - ειπε αυθορμητα και με χωρικη αφελεια <<ετουτος ειναι σαν τον Νικολη μου>> και οντως ετσι ηταν. Οταν ειχε απολυθει πριν ξαναφυγει με τα καραβια και βρεθει στον Καναδα μια μερα στου Ξυλικη εκανε γυμναστικη σηκωνοντας μια σιδεροπετρα μεγαλη ποτε στο ενα χερι ποτε στο αλλο εναλλαξ , πανω-κατω.
Οταν εφυγε ο +Γιαννης Γαλιανος που ειχε το αλετρουβειο (ελαιοτριβειο) εκει τον ειχε δει μαζι με καποιον αλλο χωριανο και εντυπωσιαστηκαν , δεν αντεξαν το πειρασμο , πηραν οι δυο τους την πετρα και την ζυγισαν στη πλαστιγγα που ειχε και ηταν 58 οκαδες=75kg περιπου (1 oκα=1282gr).Για τον <<Ολυμπο>> υπαρχουν και φωτογραφικα ντοκουμεντα που δειχνουν οτι ηταν ενας αντρας <<θηριο>> οπως λεμε.
Το οτι εκανε διεθνη καριερα στην επαγγελματικη παλη στον Καναδα με τουρνε και σε αλλες χωρες μονο τυχαιο δεν ειναι. Ειχε φοβερη δυναμη ειδικα στα χερια αλλα ηταν αυτο που λεμε ο <<αγαθος γιγαντας>> καλοκαρδος , ευαισθητος ενας γλυκος ανθρωπος.
Ισως και για τον Ζηκοδημητρο μπορει να βρεθει ακρη για την φυσικη του δυναμη. Τη μια και μοναδικη φορα που πηγα στην καλυβα με την προτροπη του πατερα μου για να δω τις μεγαλες πετρες που εκτισε , μετρησα κατα προσεγγιση σημαδευοντας σε ενα μπαστουνι που κρατουσα τις διαστασεις σε δυο πετρες στην γωνια των τοιχων και εκανα την μετρηση με μετρο στο χωριο.
Η μια η μακρια που θυμομουν η <<Α>> στην φωτο ειχε διαστασεις περιπου 100Χ30Χ25cm και με ειδικο βαρος πετρας μεσω ορο 2,3 βγαινει περιπου 172kg και η <<Β>> πετρα 80χ36Χ28cmX2.3=185kg περιπου. Η πετρα στο πανωφλι (πρεκι) της εισοδου ηταν μεγαλυτερη απο τις αλλες δυο απο οτι φαινεται γιατι πατουσε στους τοιχους.
Αν αποκαλυφθει και μετρηθει κατα προσεγγιση θα αποκαλυψει τη δυναμη που εκρυβε στο σωμα και στην ψυχη του αυτος ο ανθρωπος ο <<Ζηκοδημητρος>> που αποτελεσε θρυλλο για το χωριο μας και οχι μονο τον 19ο αιωνα.
Νικολης Δημ. Ψυλλης
ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΣ ΠΑΡΠΑΡΙΑΣ ΓΕΡΟΔΗΜΗΤΡΟ ΨΥΛΛΗΣ-ΨΥΛΛΗΔΗΣ
O Γερο Δημητρος Ψυλλης η' Ψυλληδης (ο πρωτος μαλλον που το χρησιμοποιησε κατα το καλλιτεχνικοτερον) γεννηθηκε στην Παρπαρια γυρω στο 1850-1852 . Το προσωνυμιο Γερο Δημητρος το πηρε μαλλον λογω του οτι ηταν υπεργηρος για την εποχη του. Σε εκλογικους καταλογους του 1928 αναφερεται 73 χρονων και ειναι με διαφορα ο γηραιοτερος ψηφοφορος του εκλογικου καταλογου. Φαινεται οτι ηταν γραμματιζουμενος για την εποχη αφου εχει κανει και χρεη αναπληρωτη Αναγνωστη-Μνημονος της Παρπαριας σε εγγραφο Νοταριακου κωδικα προικοδοτηριου Τρυπων το 1897. Δυστυχως πολλα δεν γνωριζω και θα γραψω δυο λογια απο αυτα που ακουσα απο τον πατερα μου που τον γνωρισε παιδι 9 χρονων μεχρι το 1933-1934 που πεθανε σε ηλικια 81-82 χρονων. Γυρω στο 1962 περιεργαζομενος κατι χαρτια του πατερα μου βρηκα κατι σαν βιβλιο και στις σελιδες του ειχε κατι σαν φυλλα απο χρυσοσκονη και αλλα χρωματα, μου εκανε εντυπωση και ρωτησα τον πατερα μου τι ειναι και μου ειπε οτι ηταν του παππου του που ηταν αγιογραφος και του το αφησε πριν πεθανει μιας και ειχε και το ονομα του.
Αυτη ηταν η πρωτη γνωση για το προπαππου μου. Περασαν πολλα χρονια μεχρι που εντοπισα τις εικονες που εχει κανει στον Αγ. Σιδερο Ζανακουντας στην Αγ. Παρασκευη και στον Αγ. Γιαννη. Οι πρωτες εικονες που εχουμε αφορουν τον Αγ. Σιδερο (Χριστος , Παναγια, Αγ.Ισιδωρος) εγιναν περιπου το 1912
ΑΓ.ΙΣΙΔΩΡΟΣ 6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912
ΠΑΝΑΓΙΑ ΑΗΣ ΣΙΔΕΡΟΣ 1912
ΧΡΙΣΤΟΣ , 1912 ΑΗΣ ΣΙΔΕΡΟΣ
ΑΓ. ΣΙΔΕΡΟΣ (ΑΓ. ΙΣΙΔΩΡΟΣ)
και αργοτερα Αγ. Παρασκευη (Παναγια , Αγ.Παρασκευη και Αρχαγγελος Μιχαηλ Ωραια Πυλη) περι το 1913 διακρινεται μια πιο ερασιτεχνικη προσεγγιση στα προσωπα των εικονων κυριως κατι που φανερωνει οτι πρεπει να ηταν αυτοδιδακτος και ξεκινησε σε μεγαλη ηλικια κοντα στα 60 να αγιογραφει.Οι ομοιοτες στις δυο Παναγιες της Αγ. Παρασκευης και του Αγ. Σιδερου ειναι εμφανεις στα προσωπα οπως και τα γραμματα και ευκολα συμπεραινεις οτι ειναι του ιδιου αγιογραφου.
ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
Αρχαγγελος Μιχαηλ ωραια πυλη
Αγ. Παρασκευης 16 Μαϊου 1913
Καποια στιγμη εφυγε απο το χωριο μετα το 1913 σιγουρα κατι μου θυμιζει το Σινα και η Ληδα Παλαιστινης οπως μου ειχε πει ο πατερας μου οπου παρακολουθησε μαθηματα αγιογραφιας σε μοναστηρι αλλα σε μεγαλη πια ηλικια 65 χρονων περιπου.
Το 1916 τον βρισκει στην Παρπαρια οπου ασχολειται παλι με αγιογραφιες φτιαχνοντας 3 εικονες για το τεμπλο του Αγ. Γιαννη. Τον Αγ. Ιωαννη τον Θεολογο τον Αγ.Νικολαο και τον Αγ. Μοδεστο.
ΑΗ ΓΙΑΝΝΗΣ (ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ)
Αγ. Ιωαννης ο Θεολογος
τεμπλο Αγ.Γιαννη 1916
Αγιος Νικολαος
τεμπλο Αγ.Γιαννη 1916
Αγ. Μοδεστος
τεμπλο Αγ.Γιαννη 1919
Εδω ομως υπαρχει μια διαφορετικη προσεγγιση στις εικονες με πολυ καλη αποδοση στα χρωματα και τεχνικη στα προσωπα πια αλλα και πολλες λεπτομερειες στο κατω μερος των εικονων αντικειμενικα ειναι εικονες Αγιογραφου , μονο που αργησε να τελειοποιηθει. Δεν γνωριζω αν εχει κανει και αλλου εικονες πιθανον στις Τρυπες να υπαρχουν. Πρεπει να διαβαζει καποιος κατω-κατω για να δει ποιανου ειναι αν δεν εχουν καλυφθει με καποιο πλαισιο. Επισης για πολλα χρονια ηταν μελος της Δημογεροντιας Παρπαριας (Γεροντοσυμβουλος) μεχρι τα πρωτα χρονια μετα την απελευθερωση το 1912 οποτε και καταργηθηκε και γινονταν εκλογες. Για να μην νομιζετε οτι διεκδικω τα ......πρωτεια συγγενειας θα αναφερω οτι γνωριζω. Ηταν γυιος του παππα Γιαννη Ψυλλη και ειχε εναν αδερφο ονοματι Θοδωρη που διεφυγε στα Ψαρα μετα απο φονικο που εκανε επι Τουρκοκρατιας (σκοτωσε ενα δραγατη Βολισσιανο που παρενοχλουσε την ομορφη γυναικα του στην Παρπαρια). Η συζυγος του Γεροδημητρο ηταν η Μαρια της οποιας η μητερα ηταν η Σταματινη Σαραντινουδενα. Ειχε τρεις γυιους, Νικολης (ο παππους μου), Γιαννης (πατερας των βουβων), Γιωργης (Γερο τραης , που πηγε 102 χρονων) και 2 κορες την Ειρηνη (Μεροπη , ραφτρα στην Βορεινη) και την Καλιοπη (Χρισαντενα) μητερα του Βασιλη Τσιμη (μαραγκου) και Μιχαλη Τσιμη (χρισαντος). Επισης ηταν συνομηλικος και φιλος με τον Ζηκοδημητρο. Καποτε εγινε παρεξηγηση με καποιους μαστορους που δουλευαν στον Αγιο Γιαννη και αργουσαν να παραδωσουν το εργο (πιθανον το 2ο τμημα, το αριστερο στο τεμπλο περι 1912 οπως προκυπτει απο Ομολογο 4800 γροσιων που εβγαλε η Δημογεροντια για αναγκες του Αγιου Γιαννη, ημερομηνια 12 Απριλιου 1912 οπου μεταξυ αλλων δημογεροντων ειναι ο Ζηκοδημητρος και ο Γεροδημητρος).
Ειπωθηκαν χοντρα λογια, ηρθαν στα χερια
και ο Ζηκοδημητρος πρεπει να ηταν μεθυσμενος και απειλησε
για φονικο τοτε ο Γεροδημητρος που πρεπει να τον σεβονταν
του πηρε το μαχαιρι μιας και ο Ζηκοδημητρος πρεπει να ηταν υποτροπος για να τον προστατεψει απο βιαιπραγια και
πιθανη ποινη φυλακισης. Στην συνεχεια οταν συνηρθε και
του πηγε το μαχαιρι ο Ζηκοδημητρος του το χαρισε. Δεν ξερω
πως αλλα περασε και απο το Καϊρο και την Αλεξανδρεια απο
οπου εχουμε και την μοναδικη φωτογραφια του της εποχης
εκεινης και προσφατα μου ηρθε απο την Αυστραλια απο τον ξαδελφο μου Κωστα Μιχ. Καγιαντα γυιο της θειας μου της
Γεωργιας αδελφης του πατερα μου. Τελειωνοντας θελω και
παλι να πω οτι και να μην ηταν προπαππους μου παλι θα
επρεπε να γραψουμε κατι για τον Γεροδημητρο αλλωστε
αφησε καποιο εργο, εγραψε μια μικρη ιστορια στο χωριο μας.
Υπαρχουν κι'αλλα προσωπα που πρεπει να γινει αναφορα
αλλα περιμενω να γινει απο συγγενεις τους που γνωριζουν περισσοτερα πραγματα και προφανως εχουν και υλικο.
Σας ευχαριστω.
Κάντε κλικ στις εικόνες για μεγέθυνση
Νικολης Δημ. Ψυλλης
Η εικονα ειναι λεπτομερεια απο το κατω μερος της εικονας του Αγ. Νικολαου και αφορα θαυματα του Αγιου.