ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΡΠΑΡΙΑΣ
Τον 17ο και 18ο αιωνα και πισω , το σχολειο και τα γραμματα ηταν <<αγνωστες>> λεξεις στα μερη μας τα Βορειοχωρα στη Β.Δ. Χιο. Αν καποιος ηθελε να μαθει το παιδι του γραμματα επρεπε να παει στη Χωρα και ισως στην Βολισσο απο τον 18ο αιωνα και βεβαια μιλαμε μονο για αγορια. Τα κοριτσια απο τις αρχες του 20ου αιωνα φαινονται στο σχολειο αλλα για 2-3 ταξεις ισα-ισα για γραφη και αναγνωση.
Στο χωριο μας το πρωτο αποδεικτικο στοιχειο διδασκαλιας που εχουμε ειναι ενα Νοταριακο εγγραφο αγοραπωλησιας χωραφιου οπου εμφανιζεται Αναγνωστης-Μνημων ο Ιωαννης Μπιλικας δημοδιδασκαλος το 1826.Σε αυτο συνηγορει το οτι το 1844 υπηρχε Νοταρος-Αναγνωστης ο Παρπαρουσης Παναγιωτης Πασουλης ισως απο τις <<πρωτες φουρνιες>> των γραμματιζουμενων χωριανων. Για την ελευση και διαμονη των δασκαλων τοτε στα χωρια φροντιζαν Χιακες αδελφοτητες και επιφανεις Χιωτες κυριως του εξωτερικου. Για το χωριο μας απο γραφομενα και μαρτυριες παλαιοτερων ενδιαφεροταν Παρπαρουσοι και Χιωτες που διεμεναν στην Αιγυπτο-Αλεξανδρεια.Ετσι μπορουμε να πουμε - με καθε επιφυλαξη - οτι μετα το 1826-1827 πεντε-εξι χρονια μετα την σφαγη της Χιου στο χωριο μας λειτουργησε το 1ο δημοτικο σχολειο με δημοδιδασκαλο τον Ιωαννη Μπιλικα.
Και ποιο ηταν το 1ο σχολειο? Απο μαρτυριες παλαιοτερων ηταν το σπιτι της Κωνστανταραινας στη Λοτζα. Φανταστειτε το 1827 Παρπαρια και τρυπες 69 <<ψυχες>> ποσα παιδια να ηταν τοτε και ποσα να πηγαιναν σχολειο και μιλαμε μονο για αγορια. Μεσα σε ενα σπιτι της εποχης καπως ευρυχωρο που θα ηταν προφανως και το σπιτι του δασκαλου. Ενας μαυροπινακας και καρεκλακια-κορμαλακια για τα παιδια η' και καταχαμα , πλακες-πινακακιδες αν ειχαν για γραφη τα παιδια με κονδυλι (κιμωλια) και σπογγο για σβησιμο, δεν υπηρχαν βιβλια και τετραδια τοτε. Το μελανι με φτερο και πενα ακομη αργοτερα ηταν δυσευρετο στα μερη μας μονο οι Νοταροι-Αναγνωστες που ηξεραν γραφη τα χρησιμοποιουσαν.
Ετσι κυλουσαν τα χρονια το χωριο αναπτυχθηκε ο πληθυσμος αυξηθηκε και οι αναγκες για αιθουσας διδασκαλιας μεγαλωσαν.Εκει γυρω στο 1880 ηταν επιτακτικη αναγκη η δημιουργια κανονικου σχολειου κατι που πηρε σαρκα και οστα και τον Σεπτεμβρη του 1888 η Παρπαρια βρεθηκε με ενα ολοκαινουριο πετρινο διωροφο σχολειο οπου ο επανω οροφος ηταν η αιθουσα διδασκαλιας και κατω το σπιτι του δασκαλου και βοηθητικοι χωροι.
Το χωραφι εμπρος απο το σχολειο παραχωρηθηκε απο χωριανους (οικογενεια Τσουκαλα) και αποτελεσε την αυλη του σχολειου που εμεινε και σαν περιοχη του χωριου <<Η Αυλη>>....... και οχι το σχολειο και αποτελεσε τα επομενα χρονια και μεχρι σημερα την κεντρικη πλατεια του χωριου. Στην αυγη του 20ου αιωνα η διψα για γραμματα ειχε φτασει στο ζενιθ και βλεπουμε πια και κοριτσια να πηγαινουν σχολειο βασικα τις τρεις πρωτες ταξεις, ηταν ικανοποιητικες <<σπουδες>> για αναγνωση και γραφη.
Οπως βλεπουμε στην φωτογραφια του 1912 με τον δασκαλο κ.+Σκανταλη πολλα παιδια αγορια και κοριτσια , αρκετα περιποιημενα και καλοντυμενα ισως σε καποια γιορτη (Απελευθερωση της Χιου?) η' για αναμνηστικη φωτογραφια. Τα χρονια κυλουσαν και το εκπαιδευτικο συστημα ηταν προσαρμοσμενο στις απαιτησεις των καιρων. Σκληρη ζωη , σκληροι ανθρωποι και ατιθασα παιδια με την εννοια της αναγκης επιβιωσης στο σκληρο περιβαλον δεν αφηναν περιθωρια για <<λεπτοτητες>>. Το <<σωφρωνιστικο>> συστημα για να συναιτησει τους <<παραβατες>> μαθητες ηταν πολυ βαναυσο.
Η χρηση βεργας-βιτσας απο αγρελλα με κομπους (Ο χαρακας ηταν παιχνιδι ακομη και για τους νεωτερους δεν τον θυμαμαι ακομη και να τις εφαγα) αλλα και χειροδικιας ηταν στο ημερησιο προγραμμα και με την παροτρυνση και των γονιων. <<Ε σ'ακου δασκαλε.....δωστου>>. Καποιοι δασκαλοι φαινεται υπερεβαιναν τα συνηθισμενα και εφαρμοζαν πολυ σκληρα συστηματα. Μου ελεγε ο πατερας μου οταν ηταν στο δημοτικο 10 χρονων καπου το 1934 ειχαν καποιο δασκαλο ονοματι +Καστορης και ηταν ο πιο σκληρος δασκαλος που περασε απο το χωριο. Χαρακτηριστικα μου ελεγε οτι τοτε τα περισσοτερα παιδια αν οχι ολα ηταν ξυπολυτα χειμωνα - καλοκαιρι. Το χωριο μες τη λασπη και <<τις βουνιες και τις καβαλινες>> ειδικα οταν εβρεχε και επρεπε τα παιδια να ειναι καθαρα και τα ποδια τους επισης και τα νυχια κομενα. Αλοιμονο αν ειχαν ακοπα νυχια και βρωμικα ποδια πηγαινοντας στο σχολειο απο τα λασπωμενα σοκακια του χωριου. Φοραγε κατι παπουτσια με <<προκαδουρα>> στη σολα (κεφαλια προκας-καρφιου) απο κατω και με αυτα παταγε τα παιδια στα ξυπολυτα ποδια τους , εκτος απο τις λασπες αποκτουσαν και πληγες. Ομως το εκπαιδευτικο συστημα το επετρεπε. Τελικα κτυπησε καποιο παιδι στο κεφαλι απο σπρωξιμο του +Καστορη (+Στυλιανος Γ. Ποταμουσης) και ο πατερας του καταλαβε οτι τα παιδια πριν μαθουν γραμματα μπορει να ειναι σακατεμενα και εκανε κινηση, μαζεψε υπογραφες και τον εδιωξαν.
Ομως η ζωη συνεχιστηκε το χωριο μεγαλωσε κι' αλλο καθως και οι αναγκες για μεγαλυτερο σχολειο. Απο την απογραφη του 1951 οπου υπηρχαν 647 απογραφεντες μονιμοι κατοικοι (χωρις τις διαρροες που παντα υπαρχουν, ειδικα τοτε σιγα μην καθονταν ολοι να περιμενουν τα συνεργεια απογραφης με τοσες δουλειες στο κεφαλι τους) συμπεραινουμε οτι το πανω σχολειο <<το παλιο>> ηταν πολυ μικρο για να χωρεσει ολα τα παιδια, ακομη και
που πηγαιναν τα μισα το πρωϊ και τα μισα απογευμα τοτε, αφου πια και τα κοριτσια μετα την κατοχη τελειωναν ολες τις ταξεις του δημοτικου. Εδω βλεπουμε μια φωτογραφια γυρω στο 1947-1948 με δασκαλο τον +Γαννιαρη και δεν πρεπει να ηταν ολα τα παιδια. Εκει γυρω στο 1955 ωριμασε η σκεψη και παρθηκε αποφαση για την κατασκευη του νεου σχολειου <<το κατω σχολειο>> στα Αλωνια που ολοκληρωθηκε και λειτουργησε την σχολικη χρονια 1957-1958.
Μαλον θα υπηρχε καποια βοηθεια απο το κρατος αλλα πολυ βαρος σηκωσαν και οι χωριανοι με προσωπκη εργασια και οικονομικη βοηθεια κυριως ομογενων εξ Αμερικης που ηθελαν να γινει ενα σχολειο στολιδι τουλαχιστον για την Β.Δ. Χιο και ετσι εγινε. Ειναι πετροκτιστο ισογειο με κεραμοσκεπη με δυο αιθουσες διδασκαλιας που χωριζαν μεταξυ τους με μεγαλα παραβαν και γραφειο των δασκαλων με δαπεδο μωσαϊκο. Ειχε αυλη εμπρος σε δυο επιπεδα με κηπο και ενα μικρο <<θερμοκηπιο>> με τζαμια στο επανω επιπεδο οπου φυτευαν τα παιδια διαφορα φυτα και λουλουδια κανοντας και μαθημα .....<<φυσικης ιστοριας>> τοτε και αργοτερα προστεθηκε και ενα μικρο συντριβανι. Το καλυτερο απο ολα για την εποχη του ηταν τα λουτρα του σχολειου οπως τα ελεγαν.
Ειχε 4 <<αποχωριτηρια>> WC - τουαλετες με λεκανες αλλα <<τουρκα>> , βρυσες για πλυσιμο χεριων και ποσιμο νερο αλλα και 3 μπανια με ζεστο νερο απο εγκαταστημενο λεβητα με ξυλα παρακαλω εν ετει 1958 στην Παρπαρια!!!!!Και φθανουμε αισιως στη χρονια 1960- 1961 οπου πηρα το βαπτισμα του πυρος , πρωτακι στο σχολειο με σακκα υφασματινη απο την ραφτρα την θεια μου την Ειρηνη την <<Μυροπη>> στη Βορεινη. Πρωτη μερα στο σχολειο , μυριζε λαδομπογια ολα καινουρια και περιεργα , θρανια , πινακας , εδρα δακαλου , παραβαν , κουδουνι , φωτογραφιες ηρωων. Αυτο που μου εκανε μεγαλυτερη εντυπωση και μου τραβηξε την προσοχη ηταν ο μηχανικος μολυβοξυστης με την μανιβελα.
Τι τοθελα καθε λιγο και λιγακι δωστου στο μολυβοξυστη.........νομιζα οτι εβαζα μπρος τη φαμπρικα του Κατσιγιωργη. Το βραδυ στο σπιτι μετα το απογευματινο μαθημα ηταν τοσο μικρο που δεν μπορουσα να το πιασω να γραψω , κλαματα , φωνες πως θα παω αυριο στο σχολειο μ' αυτο το μολυβι και τελικα με εστειλε η μανα μου και πηρα καινουργιο απο καποιο μπακαλικο του χωριου.Ελα που ο μολυβοξυστης ηταν <<γλυκος>> ο ατιμος σαν τα δοντια του ποντικου.......μου τοφαγε παλι το μολυβι και το αλλο βραδυ παλι τα ιδια μα εδω πρεπει ναπεσε και καμια <<ξαναστροφη>> , γιατι πηρα καινουριο μολυβι παλι αλλα εκοψα πια τα πολλα παρε-δωσε με τον μολυβοξυστη.......κατι ειχε σπασει μεταξυ μας.
Επισης χρησιμοποιουσαμε μελανι με πενα απο την 3η ταξη αλλα μονο στο μαθημα της <<καλλιγραφιας>> οπου γινοταν το ελα να δεις απο τις μελανιες και προσπαθουσαμε με <<στυποχαρτο>> να τις βγαλουμε με τα χερια μες στο μελανι , αλλα επρεπε να μαθουμε να γραφουμε καλλιγραφικα με πενα γιατι αυριο-μεθαυριο θα επρεπε να βαζουμε την υπογραφη μας <<καλλιγραφικα>> φαρδια πλατια σε καποιο επισημο εγγραφο που θα μας εφερνε .......η γραμματεας μας. Στα χρονια που πηγα στο δημοτικο στην Παρπαρια μεχρι και την 5η ταξη ηταν τα καλυτερα μου χρονια και πως να μην ηταν ανεμελα παιδικα χρονια οπως για ολα τα παιδια.
Υπηρχε φτωχεια , χωρις μπλε ποδιες και διακριτικα , στερηση πολλων αγαθων, ομως ηταν για ολους και δεν εβλεπες καμια διαφορα μεταξυ των παιδιων με τα παιχνιδια ομαδικα με συμμετοχικη διδικασια.Μια χρονια μας ανοιξαν και βιβλιαριο αποταμιευσης στο Ταχ.Ταμιευτηριο με 10 δρχ. δεν ξερω αν ηταν δικα μας η ' του κρατους και το ανακαλυψα μετα απο 45 χρονια και το θυμηθηκα. Πηγα λοιπον στο Ταχ.Ταμιευτηριο με την ελπιδα οτι θα ειχα γινει.......πλουσιος αλλα μου ειπαν οτι ο λογαριασμος ειχε κλεισει και παραγραφει.
Τα εφοδια μας ηταν πολυ λιτα , ειχαμε σακκες υφασματινες σχεδον ολα τα παιδια , μολυβι , γομολαστιχα , ξυλομπογιες , κασετινα σπανιως , τετραδια που <<σταχωναμε>>-ντυναμε με μπλε κολλα και κολλλουσαμε ετικετα με το ονομα μας , μελανι και πενα για την <<καλλιγραφια>>
και απαραιτητως το χειμωνα καθε παιδι κουβαλουσε ενα ξυλο για τις δυο ξυλοσομπες που ειχαμε στις αιθουσες. Ισως το καλοκαιρι αισθανομαστε λιγο <<ριγμενα>> βλεποντας παιδια που ερχονταν απο Αθηνα με καποιο παιχνιδι και ουδολως για ρουχα και παπουτσια αλλωστε περιμεναμε να φυγουν οι δασκαλοι για να <<πεταξουμε>> τα παπουτσια μας......μας εδινε ενα αισθημα ελευθεριας και ηταν κατι που οι <<Αθηναιοι>> δυσκολα το εκαναν. Επισης οσοι ειχαν γονεις ναυτικους οπως και εγω και νονα απο Αθηνα η εξωτερικο , εκεινα τα χρονια ολο και κατι καινουριο ειχαν σε ρουχο και παιχνιδι αλλα κρατουσε λιγο. Το σχολειο ηταν διθεσιο με τρεις ταξεις για καθε δασκαλο και το μαθημα γινοταν πρωι και απογευμα πλην Σαββατου που ηταν μονο πρωι. Την Κυριακη δεν ειχαμε σχολειο αλλα υπηρχε <<ο εκκλησιασμος>> οπου πηγαιναμε ανελιπως και υποχρεωτικα ολα τα παιδια φορωντας τα <<σχολιανα μας>>- καλα μας ρουχα. Επισης το Σαββατο θυμαμαι επι δασκαλου +Ανδρεα Αποστολιδη ηταν αφιερωμενο κυρια στα θρησκευτικα και το ευαγγελιο της Κυριακης. Μας εβαζε ολη την ταξη στη σειρα να πουμε το ευαγγελιο απ'εξω , οταν καποιος δεν ηξερε να συνεχισει απο εκει που σταματησε ο προηγουμενος (ο πιο τυχερος ηταν ο 1ος που ξεκινουσε , οι υπολοιποι ταβρισκαν μπαστουνια) επιπτε ραβδος , αγρελλας με κομπους και εγω αν για κακη μου τυχη δεν ηξερα να συνεχισω ετρωγα τις διπλες επειδη ημουν και παππα εγγονι......για παραδειγματισμο.
Τωρα που το σκεπτομαι ηταν αυστηρος δασκαλος , μεγαλης ηλικιας αλλα και με πολυ ορεξη για δουλεια ειδικα στην φυσικη οπου εκανε δικα του οργανα με καλαμια , σωληνες , υδροστροβιλους κλπ. για πειραματα οπως και ο επομενος ο Αβαγιανος που ηταν νεος αυστηρος σε θεματα πειθαρχιας αλλα με ορεξη για δουλεια μας εμαθε πολλα πραγματα και τελος μην ξεχασουμε την <<δικη μας δασκαλα>> την Βασιλεια Μαλαφη απο τις Τρυπες που ηταν πολυ νεα , ευχαριστη και με πολλη εφεση στα καλλιτεχνικα ειδικα στις καλοκαιρινες επιδειξεις αλλα και στις γιορτες με τραγουδια , <<σκετς>> και δραματα.
Μια χρονια μας εβαλαν και καναμε χειροτεχνια ξυλοκοπτικη με σεγα , σουβλι με κοντραπλακε και χαρτοκοπτικη και κεντημα στα κοριτσια , αλλα και διαφορα εργαλεια σε μικρογραφια που χρησιμοποιουσαν οι γονεις μας για επιβιωση αλετρα, ζυγους , σκαφες κλπ..Την εναρξη του μαθηματος την εδινε η καμπανα του Αη Γιαννη με παρατεταμενο
γρηγορο κτυπημα το πρωι και το απομεσημερο.
Υπηρχε μια αναπαυλα για μεσημεριανο φαγητο η' και για δουλειες ακομη για τα παιδια σε κοντινα χωραφια με εντολη των γονιων. Το πρωι καναμε προσευχη στην αυλη (εκτος βροχης) καποιος απο τα πιο μεγαλα παιδια ελεγε τρεις φορες
<<Αγιος ο Θεος Αγιος ισχυρος Αγιος αθανατος ελεησον ημας>> , το Πατερ ημων και το <<δι'ευχων των Αγιων Πατερων ημων>>. Το διαλειμα γινοταν με το κουδουνι οπως και η επανεναρξη των μαθηματων που κτυπουσε καποιο παιδι (συνηθως ο Πιπης ο Τσουρουγιαννος που περιμενε υπομονετικα ποτε θαρθει η ωρα να φανει χρησιμος) με υποδειξη του δασκαλου. Ομορφες στιγμες ηταν την ανοιξη αλλα και γιορτες Πρωτομαγιας και της Αναληψεως που μας πηγαιναν εκδρομη προγραμματισμενα συνηθως στην Αγ. Μαρκελλα αλλα και αλλες εκτακτες πιο κοντινες Κουρβουλο , Οπισω ποταμο , Σομαλιες κλπ. Ο δασκαλος μας τοτε +Ανδρεας Αποστολιδης ηταν μεγαλος σε ηλικια και ειχε ενα μοτοποδηλατο με πεταλια <<Solex>> και το επερνε μαζι στις εκδρομες αλλα στο γυρισμο οπου ειχε ανηφορα τον εσπρωχναν οι πιο μεγαλοι και καποιοι προσπαθουσαν να τον γκρεμισουν δινοντας του φορα.......λογω συμπαθειας απο τις πολλες <<βιτσιες>> αλλα δεν τα καταφεραν γιατι φρεναριζε στο παρα πεντε. Αξεχαστες θα μεινουν οι βολτες στα διαλειματα με το <<λεωφορειο του Καραβολα>> - σκαλεθρο (μακρυ ξυλο 3m περιπου απο πλατανα που χρισημοποιουσαν στους φουρνους) με οδηγο τον Γιαννη τον Τσουρουγιαννο οπου πιαναμε καμια δεκαρια πιο μικροι και γυριζαμε γυρω-γυρω το σχολειο με συχνες στασεις , μανουβρες , κορνα και με αλλαγες ταχυτητων, ενισχυμενη για ανηφορα και .....οπισθεν.
Τα παραβαν που χωριζαν τις δυο αιθουσες ειχαν συχνα και χρηση <<θεατρικου σανιδιου>> πανω στα θρανια στις Εθνικες γιορτες 25ης Μαρτιου , 28ης Οκτωβριου και Χριστουγεννα οπου παιζαμε διαφορα δραματα και <<σκετς>> αναλογα με την γιορτη κυριως στις εθνικες γιορτες με ηρωες , ηρωϊδες, λαβωμενους κλπ. με μεγαλη.......ακροαματικοτητα. Τοτε βλεπεις δεν ειχε TV και σινεμα ερχοταν 1-2 φορες το χρονο απο Χωρα (.......ο Κιτρινος με γεννητρια και φορητη μηχανη προβολης) με προβολη ελληνικων ταινιων της εποχης στην Αυλη η' στο κατω σχολειο , προσφορα του <<Βασιλικου ιδρυματος>>.
Για την 25η Μαρτιου υπηρχαν ρουχα και ενδυμασιες που παιρναμε απο τους παλιους φεσια , γιλεκα , καλτσες , φουστανελες , ξιφολογχες , μαχαιρια,ζωναρια κλπ.
Οταν.....μοιραζονταν οι ρολοι επρεπε να βρουμε ρουχα. Θυμαμαι οτι το καλυτερο γιλεκο απο κοκινο βελουδο το ειχε ο +Ιωαν.Χειλας (Παραγυιος) και ο +Σταματης ο Δρακος ειχε μαυρο γιλεκο, φεσι και ξιφολογχη , βρακες υπηρχαν απο 3-4 βρακοφορους που ακομη επεμεναν πεισματικα να αντιστεκονται στις προκλησεις των καιρων και μετα το 1970 και μεχρι τελους. Στις γυναικειες ενδυμασιες απ'οτι θυμαμαι υπηρχαν αρκετες ομως περιζητητες ηταν της +Βγενους της Καπετανισας και ακολουθουσε η +Κυριακουλα του Κελεφε.Αραγε τι να εχουν γινει ολα αυτα που ηταν πραγματικα κειμηλια για τις επισημες ενδυμασιες των κατοικων του χωριου μεχρι και τα μεσα του 20ου αιωνα.
Εκεινο που θυμαμαι ειναι και μια θεατρικη παρασταση με τετοιες ενδυμασιες που εκαναν εκει γυρω στο 1960 νεοι και νεες του χωριου το δραμα <<Η Γκολφω>> που πρωταγωνιστουσαν στο ρολο της << Γκολφως>> η Στελλα Παροικου-Δρακου (Τρικουπια) και του <<Τασου>> ο Μαρκελλος Ι. Κατσιγιωργης (Ψαριανος) και με χωρωδια. Πρεπει να ηταν πολυ καλη παρασταση με........αρκετα καλους ηθοποιους και να αρεσε γιατι το δακρυ στο.......θεατροφιλο ακροατηριο ετρεχε κορομηλο και εγω σαν πιο μικρος απορουσα γιατι??.....αφου δεν εχουμε πεθαμενο.
ΣΥΣΣΙΤΙΟ Τα χρονια που πηγαινα σχολειο ειχαμε την <<τυχη>> να εχουμε Αμερικανικη βοηθεια σε ρουχισμο και συσσιτιο προσφορα Αμερικανιδων κυριωv και US ARMY στα <<ρακενδυτα και υποσιτισμενα Ελληνοπουλα>>.
Τα ρουχα εφταναν σε δεματα αφου ειχε γινει μια <<πρωτη>> διαλογη στη Μητροπολη και ισως μια 2η στην εκαστοτε ενορια απο επιτροπους μετα οτι εμενε για τους πολλους ηταν πραγματι για <<φοεριστρα-σκιαχτρα>> στα μποστανια οπως ελεγε ο πατερας μου , αλλα αυτα ηταν. Το συσσιτιο περιελαμβανε γαλα σκονη το πρωινο ,
στο πρωτο διαλειμα που εφτιαχναν μεσα σε καζανι εκ περιτροπης οι μητερες που ειχαν παιδια στο σχολειο και ποτε δεν μας αρεσε η μυρωδια , ασε που βολιαζε , κολλαγε και καιγοταν.
Θυμαμαι την +Μαρια Ι.Νικολη οποτε ηταν η σειρα της εφερνε ενα κουτι κακαο σκονη και το εριχνε μεσα και επερνε γευση μονο τοτε θυμαμαι να επινα αυτο το γαλα η' αν εφερνα καφε ρεβυθι η' κριθαρι που εφτιαχνε η γιαγια μου η +Αννα Ν.Ψυλλη σε χειρομυλο καφε , τις αλλες φορες εβρισκα τροπο και το αδειαζα καπου κρυφα οπως και πολλα παιδια , ισως γι'αυτο γυρω απο το κατω σχολειο τα φιδια......τοτε εκαναν παρτυ. Επισης μας εδιναν ενα κομματι τυρι κιτρινο Cheddar κονσερβα US ARMΥ.......μαλον περισευματα απο τον πολεμο της Κορεας το οποιο το τρωγαμε τα πιο πολλα παιδια ευχαριστα. Απο το 1963 ειχε και μεσημεριανο φαγητο στο παλιο σχολειο που ετοιμαζε η μονιμη μαγειρισα η +Καλιοπη Ανδρ.Λουρου-Γιαννακα η οποια μαγειρευε ωραια ομως οι γευσεις δεν μας ερχονταν ηταν με βουτυρο κονσερβας US ARMY και εχε μυρωδια ασυνιθιστη σε μας..
Τα φαγητα που θυμαμαι ηταν πληγουρι, μακαρονια , κριθαρακι που τα πασπαλιζαμε με τυρι ξυσμενο απο το σπιτι φασολια, ρυζι πιλαφι , μπακαλιαρο μερικες φορες και το φαγητο που τρωγαμε ολοι και ευχαριστιομαστε ηταν οι πατατες στο φουρνο του <<Μανουρη>> που μαγειρευε καθε Σαββατο με ελαιολαδο ντοπιο. Το ψωμι το εφερναν απο Βολισσο φτιαγμενο με αλευρι της Αμερικανικης βοηθειας καμια σχεση με το δικο μας και ελεγαν οτι ηταν απο φασολια και πατατες. Το φαγητο μαγειρευοταν σε καζανι στον κατω οροφο , ισως και στον χωρο που ειναι το ιατρειο τωρα με καλο καιρο και σερβιριζοταν στην επανω αιθουσα σε ξυλινα τραπεζια με παγκους. Τα σκευη πιατα και κυπελα νερου αλουμινενια. Οταν εξυνες τα πιατα με το πηρουνι εκαναν ενα ανατριχιαστικο ψιλο ηχο και πολλοι τοχαν συστημα για να πειραξουν καποιους .......που ηταν ευαισθητοι.
Γενικα γινοταν ενας χαμος , ειδικα οταν το φαγητο δεν αρεσε σε καποιον ευρισκε ευκαιρια και το αδειαζε στο πιατο του διπλανου του , βλεπεις
παρακολουθουσαν και οι δασκαλοι να τρωμε ολο μας το φαϊ. Ελαχιστα παιδια δεν μετειχαν στο συσιτιο εις γνωση των γονεων τους για δικους τους λογους. Απο αναφορα του 8ου δημ. σχολειου Χιου για τα συσσιτια της μετα Κατοχης εποχη , διαβαζουμε για πραγματα που δεν εχω ακουσει ποτε (θρεψινη , φυστικοβουτυρο , μαρμελαδα , 10 φορες το μηνα κρεας??) για τα προηγουμενα χρονια αλλα ουτε ειχαμε στο δικο μας συσσιτιο τουλαχιστον τα χρονια 1960-1965 που πηγαινα εγω σχολειο στην Παρπαρια ......αν και υπηρχε πια αυτοκινητοδρομος απο Χωρα μαλον εφταιγε ο χωματοδρομος μετα την Βολισσο ασε που ειχε και πολυ <<ανηφορο>> για να ερθουν!!!!!
Αν καποιος παλαιοτερος θυμαται λεπτομερειες ας με διορθωσει.
Διαβαζουμε λοιπον:
<<Κατά το σχολικό έτος 1946-47 χορηγήθηκαν τρόφιμα που αναλογούσαν κατ’ είδος και ποσότητα σε κάθε μαθητή κατά μήνα (26 συσσίτια) ως κάτωθι:
Κάθε μαθητής ελάμβανε:
α) Καθ’ εκάστη ένα κύπελλο γάλα (είτε εβαπορέ ή σε σκόνη) μετά ζαχάρεως, γλυκόζης και κακάο.
β) 10 συσσίτια μηνιαίως από κρέας με χόρτα ή χοιρινό με αυγά ή κρέας κονσέρβα (αναλόγως των υπαρχόντων στα Διαμερίσματα και Κέντρα Διανομών αποθεμάτων εκ των ως άνω ειδών).
γ) 10 συσσίτια από όσπρια, παρασκευαζόμενα με ορισμένη ποσότητα σούπας, λίπους και ντομάτας.
δ) 6 συσσίτια από τυρί.
ε) Επί 11 ημέρες μηνιαίως μαρμελάδα ή γλυκό μήλο (πουρέ) και
στ) Επί 10 ημέρες κατά μήνα βούτυρο φιστικιών, το οποίο χορηγούνταν με την μαρμελάδα.
Από το 1963 προστέθηκε και μεσημβρινό γεύμα. Τα μαθητικά συσσίτια αποτελούσαν πλέον δραστηριότητα της καθημερινής λειτουργίας του σχολείου, το οποίο είχε και την ευθύνη της αγοράς τροφίμων και της παρασκευής και διανομής των γευμάτων μέσα στους χώρους τους.. Επίσης παγιοποιείται ο θεσμός των συσσιτίων και καθιερώνεται η συμμετοχή εις αυτά παντός μαθητού, ώστε να εκλείψει οιαδήποτε κοινωνική διάκριση και αποφευχθεί το αίσθημα μειονεκτικότητας εκ της ανίσου μεταχειρίσεως των μαθητών. Οι μαθηταί με μεγάλην τάξιν και πειθαρχίαν ελάμβανον το γάλα και το τυρί, το οποίον έτρωγον, κατά μεν τους χειμερινούς μήνας εις τραπέζια τοποθετημένα εις τον διάδρομον του κάτω ορόφου του σχολείου μας, κατά δε τους ανοιξιάτικους και κατά τας καλοκαιρίας εις την όπισθεν του σχολείου αυλήν. Σημειωτέον ότι ουδεμία ανωμαλία παρουσιάσθη ποτέ. Η αναλογούσα εις έκαστον μαθητήν ποσότης ημερησίως εξ’ εκάστου είδους ήτο:
1. Γάλα 10 δράμια
2. Τυρί 10 δράμια
3. Ζάχαρη 3 δράμια
Ούτω ημερησίως παρεχωρούντο εκ της αποθήκης εις τους υπευθύνους διδ/λους αι κάτωθι ποσότητες:
1. Γάλα 3 οκάδες 300 δράμια
2. Τυρί 3 οκάδες 300 δράμια
3. Ζάχαρη 1 οκά 50 δράμια.
Η διαχείρησις του Σχολικού συσσιτίου εγένετο υπό της Σχολικής Εφορείας του Σχολείου μας, ετηρήθησαν δε κανονικώς όλα τα νόμιμα βιβλία, κανονισμοί και απολογισμοί.
Γενικώς δυνάμεθα να είπωμεν, ότι η μέριμνα αύτη του Κράτους, υπήρξε λίαν ευεργετική δια τους απόρους και υποσιτιζομένους μαθητάς μας, οι οποίοι ετονώνοντο κατά πολύ. Θα είναι δε ευχής έργον να εξακολουθήση αύτη η μέριμνα και δια τα επόμενα έτη. Χίος 25 Ιουνίου 1959. Το 1967-68 καταργείται η λειτουργία των Μαθητικών Συσσιτίων στα σχολεία και καθιερώνεται η 5 δραχμών χορηγία σε ορισμένους μαθητές μέχρι καταργήσεως του θεσμού λόγω βελτιώσεως των συνθηκών στη Χώρα>>
Τωρα χρονολογικα - συμπτωματικα?? λιγο πριν το τελος των συσσιτιων η Αμερικη.......προτιμησε-αποφασισε να θρεψει τα <<υποσιτισμενα>> Ελληνοπουλα στο εδαφος της και ετσι ο ξενητεμος πηρε διαστασεις αφανισμου για τα χωρια της Β.Δ. Χιου.Στο σχολειο του χωριου οι μαθητες χρονο με τον χρονο μειωνονταν δραματικα (Το 1965 πρεπει να ειμαστε γυρω στα 75 παιδια στο δημοτικο) για να φτασει μια αποφραδα μερα του 1981 οπου μετα την αποφοιτηση μαθητριας (Βιβη Ποταμουση) της εκτης ταξης (αν δεν κανω λαθος) απο 10 παιδια επεσαν στα 9 και χαθηκε η διδασκαλικη εδρα με αποτελεσμα να κλεισει το σχολειο της Παρπαριας και να αναγκαζονται να πηγαινουν στη Βολισσο. Ετσι μετα απο 154 χρονια περιπου απο την λειτουργια του 1ου δημ. σχολειου στην Παρπαρια <<στο σπιτι της Κωνστανταραινας στη Λοτζα>> ξαναβρεθηκαμε παλι χωρις σχολειο.Σημερα και τα δυο σχολεια εχουν συντηρηθει και με προσθηκες (με εξαιρετικο εξοπλισμο μαγειριων στο κατω σχολειο αλλα και στο επανω) με την ευγενη χορηγια καποιων φιλοπατριδων ομογενων, των συλλογων και των ντοπιων εξυπηρετουν τις πολιτιστικες εκδηλωσεις κυρια πανηγυρια, εκδηλωσεις συλλογου αλλα και συνελευσεις καθως και εκλογικων κεντρων. Αυτα ακουσα , εμαθα και εζησα σε οτι αφορα τα δημοτικα σχολεια στην Παρπαρια απο το 1826 μεχρι το 1980 και ηθελα να τα μεταφερω εδω (με οποια λαθη και παραληψεις εκ μερους μου) για τους νεους αλλα και για τους παλαιοτερους με την ελπιδα να μαθουμε μεσω αυτων περισσοτερα και λεπτομερειες για το δημοτικο σχολειο στην Παρπαρια τοτε και μεχρι τα τελευταια χρονια.
Υ.Γ. Πρεπει να κανουμε ιδιεταιρη αναφορα στην ".δικη" μας δασκαλα Σωρηρια Καμπαναρου-Τσιμη απο την Πυραμα , συζυγο του Σταυρου Μιχ. Τσιμη απο την Παρπαρια που ηταν δασκαλα την περιοδο 1931-1934 στην Παρπαρια. Επισης να πουμε ενα μεγαλο ευχαριστω στα παιδια τους Ευγενια και Μιχαλη Τσιμη που γεννηθηκαν στην Αμερικη, ζουν στο Μαιρυλαντ και που διεσωσαν και διατηρουν με θρησκευτικη ευλαβια παλιες φωτογραφιες οικογενειακες και σαν αυτη που φαινεται το χωριο πως ηταν το 1929-1930 και μοιραστηκαν μαζι μας.
Επισης ευχαριστουμε και τον Σταυρο Στεφανιδη που εφτασε μεχρι το Maryland και φωτογραφισε τις παλιες φωτογραφιες της οικογενειας Τσιμη και μας τις προσφερε για το site.
ΝΙΚΟΛΗΣ Δ.ΨΥΛΛΗΣ.
Συνεργασία & επεξεργασία:
Maria Katsigeorgis
Βρήκατε κάποιο σφάλμα ή παράλειψη;
Μπορείτε να το αναφέρετε.
Maria Katsigeorgis
