top of page
Holly Plant

TA ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΟΣΧΟΛΑ ΣΤΗ ΠΑΡΠΑΡΙΑ ΤΗΝ ΔΕΚΑΕΤΙΑ '60

Xristougenna Stin Parparia

Τι να πρωτοθυμηθει κανεις απο εκεινα τα δυσκολα και μιζερα χρονια εκει γυρω στο 1960 και ειδικα τις μεγαλες γιορτες και σχολες οπως  τα Χριστουγεννα , Πρωτοχρονια και Φωτα.

Κι’ ομως για μας τα παιδια τοτε ηταν ξεχωριστες μερες περα απο τους χαρμοσυνους θρησκευτικους τονους των ημερων ειχαμε κι, εμεις κατι να περιμενουμε. Οχι απο τον Αγ. Βασιλη που δεν βρηκε ποτε τον δρομο, μαλον επρεπε αντι ταρανδους να ειχε μουλαρια και ισως ναχαμε ελπιδες.

Parparia Christmas 1960

Στο σχολειο ηταν η ατμοσφαιρα γιορτινη με τραγουδια χριστουγιεννιατικα , φατνη και κενενα δεντρο απο κυπαρισι με βαμβακι για χιονια και χρυσοχαρτα απο τσιγαρα και σοκολατες που τυλιγαν τα κυπαρισομηλα για μπαλες , λιτο αγνο σκηνικο μα ηταν κατι διαφορετικο. Στα σπιτια μας τα πραγματα ηταν πιο καλα.

Ολα τα σπιτια τοτε ζυμωναν και εκαναν και την βασιλοπιτα συνηθως ψωμι με ενα καρυδι στη μεση και 4 στην ακρη σε σχημα σταυρου επανω και το φλουρι μεσα σε χρυσοχαρτο. Μαζι με το ζυμωμα ερχοταν για μας και το «αποτριμα» τα τριματα της ζυμης που εμεναν στην σκαφη με λιγο λαδι, ζαχαρη και αν ειχε και κανελα ....ηταν βαστατε τουρκοι τ’αλογα. Καθε σπιτι εκανε τα φοινικια του οπως ειναι τα μελομεκαρονα χωρις σιροπι καποιες νυκοκοιρες εκαναν και κουραμπιεδες και ξεροτήγανα (διπλες) αλλα λιγες  και βεβαια η παραδοσιακη κολοκυθοπιτα που μας εσπαγε τα ρουθουνια μολις ψηνοταν. 

Ηταν τα υλικα αγνα , ηταν η στερηση μας? παντως αυτες οι μερες οσο κρατουσαν ηταν οι καλυτερη μας.  Τις ημερες αυτες οι φουρνοι ειχαν την τιμητικη τους και οταν περνουσες απ’εξω σε περνε η μυρωδια απο το ψωμι , τα γλυκισματα και τα στραγαλια. Φουρνους τοτε στο χωριο σε λειτουργια θυμαμαι του Περρη στο Ραχιδι , του Μαλαφη (Μανουρη) στην πλατεια , του Λιλικα Μαγκλαβα , της Παπορους στη Λοτζα , του Κατσιγιωργη-(Κατσαμπροκος) στου Γκογκα το σπιτι τωρα για λιγο. Οι φουρνοι ηταν μεγαλοι και ζυμωναν 2 και 3 οικογενειες καμια φορα και στο ψωμι και στα παξιμαδια (χαλια’) υπηρχε και δανεισμος μεταξυ οικογενειων δηλ. δωσ’μου τωρα και σου δινω αμα ζυμωσω. Με αυτα  φτανουμε βραδυ την παραμονη των Χριστουγεννων, ηδη εχουν δημιουργηθει οι ομαδες συνηθως ζευγαρια , σπανιως τρεις για τα Χριστουγεννιατικα καλαντα.

Kalanta Xrisougennon

 Σε μικρες ηλικιες οι μαναδες μας ελεγαν που να παμε να τα πουμε σιγουρα σε νονους-νονες συγγενεις, κουμπαρους κλπ. μεγαλωνοντας μαθαμε και πηγαιναμε και σε αλλους χωριανους. Χρημα δεν υπηρχε, πολλα παιδια, μεγαλος ανταγωνισμος , υπηρχαν χουβαρνταδες που διναν μεταλλικι , υπηρχαν οι «σφιχτοι» που μας ελεγαν μας ταπανε η κι’αν τα λεγαμε ειχε αμυγδαλα και συκα καθως και οι σιγουροι που μπορουσαμε να αφησουμε στο τελος. Ενας απο τους λιγους σιγουρους που αφηναμε στο τελος ηταν ο +Ψαριανος  (Ι.Κατσιγιωργης-χασαπης) ποτε δεν μας ειπε μας ταπαν και ηταν και απο τους καλοπληρωτες. Τα καλαντα που λεγαμε εμεις ηταν αυτα που λεει ολη η Ελλαδα και να ειχε κι’αλλα στοιχακια δεν προλαβαιναμε αφου μας ελεγαν και του χρονου μας εδιναν....τον κοπο μας να παμε σ’αλλη πορτα.

Βασιλοπιτα

2023

Αντε και ξημερωνε ο Θεος την επομενη μερα , περιμεναμε ποτε να τελειωσει η λειτουργια των Χριστουγεννων που μας φαινοταν αιωνας και ποιος μας επιανε μετα με την τσεπη γεματη παραδες. Πεφταμε στα μαγαζια της εποχης τα <<εμπορικα>> Λιλικας Π. , Κανερης Ι.  Μπενετος Δ., Παπουλης Ι., στο περιπτερο <<στην ΠΑΡΑΓΓΑ>> του Βασ.Τσιμη στην πλατεια, δεν θυμαμαι να ειχα ψωνισει. Στα μαγαζια υπηρχαν ......τα παντα , φουσκες κανονικες-μπαλονια (οχι απο κατσικι με αχιλια-σταχτη μια φορα μονο μου εκανε ο μπαρμπας μου + Παροικος Δημ. μετα αγοραζα) , σοκολατες,  μπισκότα χυμα  σε κουτι Π"παδοπουλου,  καραμελες χυμα σε βαζο, τσιχλες σε σχημα τσιγαρου,  λουκουμια σε "κασακι" και κανενα τσιγαρακι "Ματσαγγος" για θεριακλήδες....αλλα μετα φοβου Θεου. Τα λουκουμια ειχαν ενδιαφερον για τι παιζοταν <<λοταρια>>ετσι το λεγαμε. Bαζαμε ενα λουκουμι κατω δυο αντιπαλοι και το χτυπουσαμε μια ο ενας μια ο αλλος με το πισω μερος της παλαμης μεχρι να μαλακωσει και να κολλησει σε καποιο χερι , ηθελε τεχνη η’ κολπο, αυτος που το σηκωνε και γυριζε το χερι αναποδα ηταν ο νικητης κι ο αλλος το πληρωνε. Απο τους πρωταγωνιστες εδω θυμαμαι τον Στελιο Δημ.Τσιμη του προεδρου και τον αποφευγαμε γιατι ειμαστε χαμενοι.....απο χερι. Επισης υπηρχε και το μαναβικο κυριως του Αντωνη του Χειλα εκει γινοταν αλλη λοταρια προσπαθουσαν οι πιο μεγαλοι με κερματα να καρφωσουν μανταρινια νομιζω με τρεις προσπαθειες αν δεν τα καταφερνες παει το κερμα. Πρωταθλητης εδω ηταν ο Νικολης Ι. Νικολης (Νικολελος) και ο καταστηματαρχης του απαγορεψε να παιζει γιατι τον ειχε φαληρισει απο μανταρινια. Το Χριστουγεννιατικο τραπεζι ηταν και αυτό λιτο με κρεας χοιρινο συνηθως , η' κατσικι , η' και καμια ορνιθα. Τις μερες των γιορτων "χοιροσφαϊζαν" οι χασαπηδες   Κατσιγιωργης Ι. (Ψαριανος) και Λουρος Ν. (Σιδερης) αλλα και ιδιωτες δικα τους γουρούνια γα το σπιτι τους. Επειδη τοτε δεν υπηρχαν ψυγεία το κρεας δινοταν και σε συγγενείς δανεικο η' ανταλλαγη προιοντων. Επισης όταν ηταν πολύ το καβουρδηζαν με αλατι μπολικο όπως το (συγλινο Μανης) και το εβαζαν σε γιαλες οπου το διατηρουσαν για αρκετο καιρο ισως μεχρι το καλοκαιρι. Στο τραπεζι υπηρχε χοιρινο λαρδι τηγανισμενο "σβησμενο" με κρασι γλυκο ντοπιο ένας εξαιρετικος συνδιασμος. Ακομη από το καβουρδισμα εβγαζαν την γληνα και μας το εβαζαν στο ψωμι σαν βουτυρο. Επισης οσοι ειχαν δικο τους "χοιρο" εκαναν το κεφαλι "πηχτη" μια διαδικασια που διαρκουσε 24 ωρες περιπου εξ'ου και το <<παρετε κυριοι πηχτη , τρεμω εγω τρεμει κι'αυτη , ολη νυχτα προσπαθουσα να τη .....μ'πηξω δεν μπορουσα>>. Καπως ετσι ηταν και η παραμονη της Πρωτοχρονιας με τα αντιστοιχα καλαντα του Αγ. Βασιλη. 

Εδω ομως το ξημερωμα επεφτε το χοντρο χρημα <<Πρωτοχρονιατικος μποναμας>>

τουλαχιστον για μενα οσο θυμαμαι. Πρωϊ-πρωϊ μας ξυπνουσαν να παμε για το ποδαρικο,

και υπηρχαν και .....προληπτικοι που το απαιτουσαν να ειναι καποιος συγκεκριμενος αυτος που θα κανει το ποδαρικο. Στο ποδαρικο ηταν τυποποιημενα τα λογια δηλ.

<<Χρονια πολλα , Καλη Χρονια , και του Χρονου ,

οσο βαρω εγω να βαρει και το πουγγι σας

και οσο μποϊ εχω εγω να γινουν και τα σταχυα σας>>

και περιέμενε εσυ να κάνεις στάχυα για ψωμί κι 'άχερα για τα ..<<ζα>>

ήμουν 5-6 χρονιών ήμουν κι’ από τους ....ψηλούς , πιας το αυγο και κουρευτο δηλαδή. Για τους αντρες την παραμονη υπηρχαν   τραπεζια για <<ποκα>> στο <<ΚΑΦΕΝΕΙΟΝ Η ΧΑΡΑ>> Βας. Κουκουνη , καφενειον Η ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ>> Γ.Τσιμη (Τσουμπος) εδω που ειναι του Νασο το <<ΠΛΑΤΑΝΑΚΙ» και <<ΚΕΝΤΡΟ>> του Μπενετου Ι. στην πλατεια εκει που ειναι ο κομμενος ευκάλυπτος ,  υπηρχε και του Μ. Κατσιγιωργη (Κιουβη)  για λιγο όμως , δεν θυμαμαι να ειχε τζογο. Περασε κι’η Πρωτοχρονια κι’ερχονται τα Φωτα κι’φωτισμοι οι μεγαλες χαρες κι’ οι αγιασμοι. Μια μεγαλη γιορτη της Χριστιανοσυνης , λειτουργια με ομορφα λογια , με τον αγιασμο χωρις καλαντα και μποναμαδες για τα παιδια. Ξεχωριστη για μενα αφου μετα την λειτουργια τα χρονια 1962-1965 συνοδευα τον παππου μου τον παππα Μιχαλη Ποταμουση κρατωντας ενα μικρο καζανακι με αγιασμο, που γυριζε ολα τα σπιτια στο χωριο και ραντιζε με αγιασμο και ειδικα σε ανθρωπους ανημπορους να πανε στην εκκλησια. Θυμαμαι ολοι εριχναν κατι απο το υστερημα τους κερματα δηλ. εικοσαρες, 50ρακια, δραχμες, 2φραγγα σπανιως και ταληρο. Μου δοθηκε η ευκαιρια να μπω σε ολα τα σπιτια του χωριου τοτε και να γνωρισω ανθρωπους που δεν κυκλοφορουσαν πια εξω μεγαλοι και ανημποροι. Αυτες ειναι οι αναμνησεις μου απο τα Χριστουγεννοσχολα στα παιδικα μου χρονια 1958-1965. Απο τα σχολια μου λειπουν τελειως τα κοριτσια της εποχης αλλα δεν θυμαμαι καποιες δραστηριοτητες που ειχαν τις ημερες αυτές περα από τα φινικια ισως και το ποδαρικο. Οποια εχει κατι μπορει να το αναφερει στο site. Παρ’ολη την φτωχεια την ανεχεια εκεινα τα χρονια ηταν και ομορφα και νοσταλγικα , μια <<φουσκα>> απο κατσικι τριμενη στην αχιλια-σταχτη μπορουσε να δωσει χαρα και ηταν παιχνιδι για ενα παιδι , το "αποτριμα" γλυκισμα , τα φινικια , η κολοκυθοπιτα θησαυρος. Σιγουρα οι μεγαλυτεροι απο μενα περασαν ακομη πιο δυσκολα ομως κατι θα νοσταλγουν απο τις Αγιες αυτες ημερες των παιδικων τους χρονων. Σας ευχαριστω

 

TA ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΟΣΧΟΛΑ ΣΤΗ ΠΑΡΠΑΡΙΑ Maria Katsigeorgis

 Επεξεργασία: Maria Katsigeorgis

Βρήκατε κάποιο σφάλμα ή παράλειψη; 
Μπορείτε να το αναφέρετε.
bottom of page