ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΗΣ ΑΓ.ΜΑΡΚΕΛΛΑΣ
ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΗΣ ΑΓ.ΜΑΡΚΕΛΛΑΣ ΟΠΩΣ ΓΙΝΟΤΑΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1967
«Σε πανηγύρι και γιορτή απ' την Αγιά Μαρκέλλα σ' αγόρασα χρυσή κλώστη και κόκκινη κορδέλα. » Τραγουδησε ο Μητροπανος στις αρχες της δεκαετιας του 70’.Δεν ηταν μονο για να ταιριαξουν οι στοιχοι, ηταν ενα σημαντικο γεγονος που ελαμβανε χωρα καθε καλοκαιρι στις 22 Ιουλιου ενα απο τα μεγαλυτερα πανηγυρια που γινονταν τα περασμενα χρονια στην Ελλαδα και το τοποθετουσαν ως το 2ο μετα της Τηνου της Παναγιας τον Δεκαπενταυγουστο σε λαμπροτητα αλλα και λογω συμμετοχης απο αλλα μερη κυριως νησια.
Στα χρονια μεχρι το 1967 που εκανα στη Χιο ηταν ενα μεγαλο κοινωνικο γεγονος με αφανταστα μεγαλη συμμετοχη συγκρινοντας το με τα σημερινα δεδομενα και τα μεταφορικα μεσα. Υπηρχε παντα πολεμικο πλοιο που αποβιβαζε αγημα για την λειτανια της εικονας και φιλαρμονικη.
Τις ημερες της γιορτης κυρια 21 και 22 Ιουλιου γινοταν το αδιαχωρητο στα κελια τον αυλογυρο και μεσα στα χωραφια. Μπορει να μην υπηρχαν τα αυτοκινητα που εχει καθε οικογενεια σημερα αλλα υπηρχαν
τα ζωα που μετεφεραν τους προσκυνητες και τους καθε λογις πραματευταδες απο καθε γωνια του νησιου αψηφωντας την κουραση και ταλαιπωρια.Επισης ερχονταν απο Χωρα ολα τα λεωφορεια του νησιου , Ι.Χ. , αλλακαι φορτηγα φορτωμενα κοσμο. Απο το νοτιο μερος της Χιου πολλοι προτιμουσαν τα καϊκια απο Βρονταδο, Λαγκαδα, Λιθι και Μεστα ηπαραλια ηταν γεματη καίκια και βαρκες. Απο τα γυρωνησια εφταναν προσκυνητες και πραματευταδες με καϊκια Ψαρα, Αιγνουσα, Μυτιληνη, Σαμο, Ικαρια κλπ. Μεσα και εξω απο τον αυλογυρο καθε λογις πραματειες ειδικα για τα παιδια που δεν χορταιναμε να τα βλεπουμε μια και δεν εφτανε το βαλαντιο μας. Αντε κανενα μπουρμπουλι που σφυριζε και λιγο παστελι αν υπηρχε και παγωτο η γκαζοζα ηταν ικανοποιητικη αγορα.
Σιγουρα υπηρχαν παιδια που ουτε αυτο μπορουσαν να εχουν. Η αγορα διεθετε παγωτα , λουκουμια , λουκουμαδες , παστελι , για τους μικρους κατι χωνακια και κουκλακια με ζαχαροπηκτο υλικο , καραμελες, γλυφιτζουρια, παιγνιδια αμαξακια τενεκεδενια κυριως αντε και κανενα κουρδιστο, τουφεκακια, σφεντονες , μπαλες καουτσούκ (σπόγγοι) , μπιλιες-βωλοι για τα αγορια και καδενες βραχιολια, δαχτυλιδια και κορδελλες , χτενακια καθρεφτακια , κοκαλακια , τσιμπιδακια και κουκλες για τα κοριτσια. Μα αν για τους μικρους ηταν μαγνητης οι παγκοι με τα παιχνίδια για τους μεγαλους υπηρχαν
3-4 ισως και περισσοτερες φριτζες με τα οργανα με μεζεδες και ποτο ρακι , ουζο, κρασι και μπυρα σε ψυγεια παγου οπως και τα παγωτα. Ρευμα ειχε η Αγ.Μαρκελλα απο γενητρια αλλα ηταν μονο για φωτισμο και την εκκλησια. Για το νερο υπηρχε το θαυμασιο μαγγανοπηγαδο που γυριζε μουλαρι και εστελνε το νερο σε βρυσες της κυκλικης δεξαμενης και γουρνες για τα ζωα. Επισης και μεσα στον αυλογυρο υπαρχει πηγαδι βαθυ με κρυο νερο που παλια κατεβαζαμε καρπουζια για να παγωσουν.
Στον αυλογυρο μεσα λειτουργουσε ξυλοφουρνος και εξω απο τον αυλογυρο λιγο παρα περα υπαιθρια σφαγεια για τις φριτζες (υπαιθριες ταβερνες με καλαμια) και οχι μονο. Το μεγαλο γλεντι ηταν την παραμονη μετα τον εσπερινο (αρτοκλασια) και κρατουσε μεχρι πρωϊας. Οι φριτζες ηταν οργανομενες με ορχηστρες με μικροφωνα-μεγαφωνα και με τραγουδιστριες θυμαμαι το 1967. την άλλη μερα το πρωϊ η παραλια γεματη κοσμο πηγαινοερχονταν στο Αγιασμα και λιγοι τοτε εκανα μπανιο. Η μεγαλη ατραξιον του 1967 για εμας τα παιδια ηταν «ο γυρος του θανατου» ενα μεγαλο ξυλινο βαρελι υψος 6-7 μετρα και διαμετρο περιπου 10m οπου μεσα γυριζαν τρια αδελφια - η μια γυναικα δυο με μοτοσυκλετες και η κοπελα με ποδηλατο στη μεση αντιθετα απο τους αλλους δυο. Απ’ολα ειχε ο μπαξες , καποιοι εκλειναν δουλειες , αγοραπωλησιες χωραφιων και ζωων. Για τους βορειοχωρουσους το πανηγυρι ηταν το γεγονος της χρονιας αφου εκει εβλεπαν τοσο κοσμο , οχλαβοη , επισημους , αγηματα, φιλαρμονικες αλλα και πραματειες απο υφασματα , ρουχα , παπουτσια , κατσαρολικα , πιατικα κυριως πηλινα και κανενα «εμαγιε». Απο τα Αγιασματα , Κεραμο , Κουρουνια Εγρηγορο, Νενητουρια, Αφροδισια, Χαλανδρα, αναφερω τα πιο μακρυνα , πολλλες ωρες διαδρομης με τα ζωα με μικρα παιδια μεσα σε καρεκλακια εμεις καποια σε κοφινια (μηπως απο κει βγηκε στο κοφινι δεν χωρει και στο καλαθι περισσευει)?
τα απαραιτητα στρωσιδια για διανυκτερευση αλλα και διαφορα προιοντα τους για εμποριο, θυμαμαι αχλαδια (αππιδια) , κρασι απο Κουρουνια και ξυδι μεσα σε τουλουμια (δερματινοι ασκοι) υπηρχαν καρπουζια απο Βολισσο και Καλαμωτη.
Καποια χρονια ενω κοιμομασταν ξυπνησαμε απο φωνες , ενα φιδι ειχε τρυπωσει διπλα μας σε ενα σωρο καρπουζια θυμαμαι του θειου μου του Καπιρη απο την Βολισσο και εγινε χαμος μεχρι να το βρουν να το «εξολοθρεψουν» για να κοιμηθουμε σαν ανθρωποι καταχαμα.Ειδικα για εμας απο την Παρπαρια τα πραγματα ηταν πολυ πιο ευκολα αφου εκτος οτι ειμαστε πολυ κοντα πολλοι χωριανοι τις μερες αυτες εμεναν μονιμα στην Βαρβαθο οπου ειχαν θεμωνια δηλ. αλωνευαν τα σιταρια που εχαν στον καμπο της Βαρβαθου αλλλοι μαδουσαν συκοφυλλα και συκαμνοφυλλα για τα ζωα (δουλεια κι’αυτη με πιανει φαγουρα μονο που το γραφω). Αλλα και οσοι ηταν στο χωριο δεν ηταν μεγαλο προβλημα σαν προετοιμασια θυμαμαι οτι επρεπε να λιμενεψωμε τα ζωα μας , να εχουν φαϊ και νερο για 24 ωρες περιπου αφου φευγαμε παραμονη απογευμα και γυριζαμε την αλλη μερα μασημερι. Επισης θυμαμαι το special φαγητο της ημερας που ετοιμαζε η μανα μου για να παρουμε μαζι μας , ηταν πατατοκεφτεδες ακομη μου λειπει η γευση τους (πατατες, αυγα, τυρι) αγνα υλικα δικα μας. Καπως ετσι θυμαμαι το πανηγυρι της Αγ.Μαρκελλας σε οτι αφορα το μη θρησκευτικο τελετουργικο μεχρι το 1967. Το 1968 δεν ειμουν εκει ομως το 1969 που ειχα ερθει παλι ειχε ερθει ο κοσμος μας πανω κατω. Στο διαστημα αυτο ειχε αποδημησει εις τον Κυριον ο δεσποτης και ο νεος με το που ανελαβε κατηργησε με μιας ολο αυτο που λεμε πανηγυρι. Πανε οι φριτζες κι’ οι ορχηστρες , πανε τα σφαγεια , ο φουρνος , το κοντραμπατο, και το αλισφαιρισι.
Σιγα-σιγα το πανηγυρι εχασε την αιγλη του και σημερα εχει μεινει μονο το θρησκευτικο τελετουργικο.Ολοι πλεον ερχονται με τα Ι.Χ. τους για προσκυνημα και δρομο κι’αν σκαλωσουν πουθενα Λημνο η’ Λιμνια εχει καλως , παλια εκαναν και στην Καταβαση μετα την καταργηση , ομως τωρα παει κι’αυτο. Αυτα μου ηρθαν στον νου απο εκεινα τα δυσκολα αλλα τοσο νοσταλγικα χρονια που περιμεναμε ενα χρονο να παμε στο «ΠΑΝΑΪΡΙ» της Αγιας Μαρκελλας και σας τα μεταφερω για τους νεους πιο πολυ που δεν ειχαν την τυχη να τα ζησουν,
ναι εγω αισθανομαι τυχερος που τα εζησα αλλα και για τους παλαιοτερους να θυμηθουμε τα περασμενα.
Σας ευχαριστω...
ΝΙΚΟΛΗΣ Δ.ΨΥΛΛΗΣ.
Συνεργασία & επεξεργασία:
Maria Katsigeorgis
Βρήκατε κάποιο σφάλμα ή παράλειψη;
Μπορείτε να το αναφέρετε.
Η ΑΓIΑ ΜΑΡΚEΛΛΑ ΣΗΜΕΡΑ
Η μνήμη της Αγίας Μαρκέλλας γιορτάζεται στις 22 Ιουλιου
Στο κεφαλοχώρι της Βολισσού σε γραφική ακρογιαλιά βρίσκεται το κτιριακό συγκρότημα του ιερού Προσκυνήματος της Χιοπολίτιδας Αγίας Μαρκέλλας. Εδώ είναι και ο τόπος που μαρτύρησε (περ. 1500 μ.Χ.).
Η Αγία που είχε καταγωγή από τη Βολισσό ορφάνεψε σε μικρή ηλία από μητέρα. Αργότερα οι σωματικές της καλλονές άναψαν αμαρτωλούς πόθους στο σαρκολάτρη πατέρα της, στις κτηνώδεις επιθυμίες του οποίου δεν ήθελε να υποκύψει και γι αυτό εγκατέλειψε το σπίτι και κατέφυγε στα βουνά. Ο παράφρων πατέρας της την ανακάλυψε. Έβαλε φωτιά στην πυκνή βάτο που κρυβόταν και στη συνέχεια την καταδίωξε και με το βέλος του την πλήγωσε. Εκείνη προσευχήθηκε και παρακάλεσε να σχισθεί η πέτρα που πατούσε για να τη σώσει. Η γη άνοιξε και την κατάπιε έως το στήθος.
Ο σκληρός πατέρας της την πρόφτασε και της απέκοψε τους μαστούς και ύστερα το κεφάλι, το οποίο και έριξε στη θάλασσα. Το μέρος εκείνο που καθαγιάσθηκε από την αιμόφυρτη κεφαλή της Αγίας συχνά μετατρέπεται σε θαυματουργική πηγή με ιαματικό νερό. Και στον τόπο του κρησφύγετου της βάτου, η ευσέβεια των πιστών ύψωσε συμπαθητικό ναό αφιερωμένο στο όνομά της. Την ημέρα της εορτής της στις 22 Ιουλίου, παρουσία αρχών του νησιού και κοσμοσυρροής πιστών, γίνεται με κάθε επισημότητα, η λιτάνευση της Ιερής Εικόνας της και κάθε χρόνο η Αγία θαυματουργεί στη χάρη της.
Μερικά από τα πολλά θαύματά της σε παλαιότερους χρόνους (17ο και 18ο αιώνα), όπως αναφέρονται στο Χιακό Λειμωνάριο είναι: η θεραπεία των δύο ασθενών παιδιών (δύο ιερέων από τη Βολισσό), η σωτηρία από βέβαιο θάνατο γυναίκας μισοπεθαμένης στον Άγιο Γιώργη στο Φλώρι του Βροντάδου, το φως που χάρισε σε τυφλό παιδί, η ίαση σε ασθενή κοπέλλα από τα Ψαρά που έπασχε από ανίατο νόσημα στο στόμα, η θαυματουργική επέμβασή της σε ανίκανο χρόνια πολλά να περπατήσει ασθενή, η θεραπεία παράλυτης γυναίκας και άλλα. Αλλά και τώρα τελευταία (Ιούλιος 1992) ο αυτόπτης μάρτυρας αιδεσιμότατος Νικόλαος Μακρής μας ιστορεί τα ακόλουθα πρόσφατα περιστατικά, που η Αγία έκαμε την θαυματουργική παρουσία της:
α) Ενώ ο ίδιος τελούσε μπροστά σε προσκυνητές την Παράκληση στο Αγίασμά της, την ώρα του Ευαγγελίου το νερό έβραζε κι έχασε την αλμυρή του γεύση.
β) Κατά τη Θεία Λειτουργία στο «Μετά φόβου Θεού…..» μια νεαρή Ελληνοαμερικανίδα, μπήκε ανάσταση στο ναό της Αγίας φωνάζοντας «Πάτερ να σας πω κάτι που μόλις προ ολίγου συνέβη». Και πριν την αφήγησή της, παρουσία των πιστών, το βλέμμα της έπεσε στην εικόνα του τέμπλου δεξιά, όπου εικονίζεται η κεφαλή της Αγίας Μαρκέλλας, αιμόφυρτη στο κύμα και αναφώνησε: «Να την αυτή την κοπέλλα είδα». Και αμέσως άρχισε την αφήγησή της: «Πηγαίναμε με τους γονείς μου στο Αγίασμα της Αγίας. Στο σημείο της διαδρομής, που υπάρχει ο σταυρός του μαρτυρίου της, είδα στην κορφή του να πλανάται η μορφή μιας μαυροφόρας που πουλούσε παιδικά παιχνίδια. Λέω στους γονείς μου: Νωρίς δεν ήρθε η κοπέλλα για το πανηγύρι; Εκείνοι δεν έβλεπαν τίποτε. Τους έδειξα την κοπέλλα κι αμέσως εξαφανίστηκε. Προχωρήσαμε, προσκυνήσαμε στο Αγίασμα και στην επιστροφή, στο ίδιο μέρος, αντίκρισα πάλι τη μαυροφόρα κόρη. Να την, φώναξα., εδώ είναι. Εκείνη σήκωσε το χέρι, με χαιρέτισε και χάθηκε».
.
γ) Σ΄ έναν από τους ευκαλύπτους του περιβόλου του ναού αποκόπηκε ένα χονδρό κλαδί. Στο σημείο της κοπής σχηματίστηκε το πρόσωπο κοπέλας με μαλλιά κα φωτοστέφανο (εικάζεται ότι είναι η μορφή της Αγίας). Εκτός όμως από τις παραπάνω μαρτυρίες, ο ναός είναι γεμάτος από αναρίθμητα αφιερώματα πιστών, που θεραπεύτηκαν κατά καιρούς, αδιάψευστοι μάρτυρες των θαυμάτων της Αγίας.
Πλήθος κόσμου από όλα τα μέρη της Ελλάδας συρρέει στο Ιερό προσκύνημα της Αγίας Μαρκέλλας για να δεχθεί τις ευεργετικές τις δωρεές. Γύρω από το ναό υπάρχουν αρκετοί ξενώνες για προσκυνητές καθώς και άνετος χώρος για κατασκήνωση και παρκάρισμα οχημάτων.
Η διαδρομή 45 χλμ. Από την πόλη, γίνεται μέσα από γραφικό ασφαλτοστρωμένο δρόμο, που οδηγεί έως την είσοδο του προσκυνήματος.
