top of page
Holly Plant

TA ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΟΣΧΟΛΑ ΣΤΗ ΠΑΡΠΑΡΙΑ ΤΗΝ ΔΕΚΑΕΤΙΑ '60

Xristougenna Stin Parparia

Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς απο εκείνα τα δύσκολα και μίζερα χρόνια εκεί γύρω στο 1960 και ειδικά τις μεγάλες γιορτές και σχόλες όπως  τα Χριστούγεννα , Πρωτοχρονιά και Φώτα.

Κι’ όμως για μας τα παιδιά τότε ήταν ξεχωριστές μέρες πέρα από τους χαρμόσυνους θρησκευτικούς τόνους των ημερών είχαμε κι, εμείς κάτι να περιμένουμε. Όχι από τον Αγ. Βασίλη που δεν βρήκε ποτέ τον δρόμο, μάλλον έπρεπε αντί τάρανδους να είχε μουλάρια και ίσως νάχαμε ελπίδες.

Parparia Christmas 1960

Στο σχολείο ήταν η ατμόσφαιρα γιορτινή με τραγούδια χριστουγεννιάτικα , φάτνη και κανένα δέντρο από κυπαρίσσι με βαμβάκι για χιόνια και χρυσόχαρτα από τσιγάρα και σοκολάτες που τύλιγαν τα κυπαρισσόμηλα για μπάλες , λιτό αγνό σκηνικό μα ήταν κάτι διαφορετικό. Στα σπίτια μας τα πράγματα ήταν πιο καλά

Όλα τα σπίτια τότε ζύμωναν και έκαναν και την βασιλόπιτα συνήθως ψωμί με ενα καρύδι στη μέση και 4 στήν άκρη σε σχήμα σταυρού επάνω και το φλουρί μέσα σε χρυσόχαρτο. Μαζί με το ζύμωμα ερχόταν για μας και το «απότριμμα» τα τρήματα της ζύμης που έμεναν στην σκάφη με λίγο λάδι, ζάχαρη και αν είχε και κανέλα ...ήταν βαστάτε Τούρκοι τ’ άλογα. Κάθε σπίτι έκανε τα φοινίκια του όπως είναι τα μελομακάρονα χωρίς σιρόπι κάποιες νοικοκυρές έκαναν και κουραμπιέδες και ξεροτήγανα (δίπλες) αλλά λίγες  και βέβαια η παραδοσιακή κολοκυθόπιτα που μας έσπαγε τα ρουθούνια μόλις ψηνόταν. 
Ήταν τα υλικά αγνά , ήταν η στέρηση μας? πάντως αυτές οι μέρες όσο κρατούσαν ήταν οι καλύτερη μας.  Τις ημέρες αυτές οι φούρνοι είχαν την τιμητική τους και όταν περνούσες απ’εξω σ'επερνε η μυρωδιά από το ψωμί , τα γλυκίσματα και τα στραγάλια. Φούρνους τότε στο χωριό σε λειτουργία θυμάμαι του Περρή στο Ραχιδι , του Μαλαφή (Μανούρη) στην πλατεία , του Λίλικα Μαγκλαβά , της Παπορούς στη Λότζα , του Κατσιγιώργη-(Κατσαμπρόκος) στου Γκόγκα το σπίτι τώρα για λίγο Οι φούρνοι ήταν μεγάλοι και ζύμωναν 2 και 3 οικογένειες καμιά φορά και στο ψωμί και στα παξιμάδια (χαλιά) υπήρχε και δανεισμός μεταξύ οικογενειών δηλ. δωσ’μου τώρα και σου δίνω άμα ζυμώσω. Με αυτά  φτάνουμε βράδυ την παραμονή των Χριστουγέννων, ήδη έχουν δημιουργηθεί οι ομάδες συνήθως ζευγάρια , σπανίως τρείς για τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα.

Kalanta Xrisougennon

 Σε μικρές ηλικίες οι μανάδες μας έλεγαν που να πάμε να τα πούμε σίγουρα σε νονούς-νονές συγγενείς, κουμπάρους κλπ. μεγαλώνοντας μάθαμε και πηγαίναμε και σε άλλους χωριανούς. Χρήμα δεν υπήρχε, πολλά παιδιά, μεγάλος ανταγωνισμός , υπήρχαν χουβαρντάδες που διναν μεταλλίκι , υπήρχαν οι «σφιχτοί» που μας έλεγαν μας  ταπανε η κι’αν τα λέγαμε είχε αμύγδαλα και σύκα καθώς και οι σίγουροι που μπορούσαμε να αφήσουμε στο τέλος. Ένας από τους λίγους σίγουρους που αφήναμε στο τέλος ήταν ο +Ψαριανός  (Ι.Κατσιγιωργης-χασαπης) ποτέ δεν μας είπε μας ταπαν και ήταν και από τους καλοπληρωτές. Τα κάλαντα που λέγαμε εμείς ήταν αυτά που λέει όλη η Ελλάδα και να είχε κι’αλλα στιχάκια δεν προλαβαίναμε αφού μας έλεγαν και του χρόνου μας έδιναν ....τον κόπο μας να πάμε σ’αλλη πόρτα.

Βασιλοπιτα

2024

Άντε και ξημέρωνε ο Θεός την επόμενη μέρα , περιμέναμε πότε να τελειώσει η λειτουργία των Χριστουγέννων που μας φαινόταν αιώνας και ποιος μας έπιανε μετά με την τσέπη γεμάτη παράδες. Πέφταμε στα μαγαζιά της εποχής τα <<εμπορικά>> Λιλικας Π. , Κανερης Ι.  Μπενετος Δ., Παπουλης Ι., στο περίπτερο <<στην ΠΑΡΑΓΓΑ>> του Βασ.Τσιμη στην πλατεία, δεν θυμάμαι να είχα ψωνίσει. Στα μαγαζιά υπήρχαν ......τα  πάντα , φούσκες κανονικές-μπαλόνια (όχι από κατσίκι με αχιλια-στάχτη μια φορά μονό μου έκανε ο μπάρμπας μου + Πάροικος Δημ. μετά αγόραζα) , σοκολάτες,  μπισκότα χύμα  σε κουτί Παπαδοπούλου,  καραμέλες  χύμα σε βάζο, τσίχλες σε σχήμα τσιγάρου,  λουκούμια σε "κασακι" και κανένα τσιγαράκι "Ματσαγγος" για θεριακλήδες ....αλλα μετά φόβου Θεού. Τα λουκούμια είχαν ενδιαφέρον για τι παιζόταν <<λοταρια>> έτσι το λέγαμε.  Bάζαμε  ενα λουκούμι κάτω δυο αντίπαλοι και το χτυπούσαμε μια ο ένας μια ο άλλος  με το πίσω μέρος της παλάμης μέχρι να μαλακώσει και να κολλήσει σε κάποιο χέρι ,  ήθελε τέχνη η’ κόλπο, αυτός που το σήκωνε και γύριζε το χέρι ανάποδα ήταν ο νικητής κι ο άλλος το πλήρωνε. Από τους πρωταγωνιστές άδω θυμάμαι τον Στέλιο Δημ.Τσιμη του πρόεδρου και τον αποφεύγαμε γιατί είμαστε χαμένοι .....απο χέρι. Επίσης υπήρχε και το μανάβικο κυρίως του Αντώνη του Χειλά εκεί γινόταν άλλη λοταρία  προσπαθούσαν οι πιο μεγάλοι με κέρματα να καρφώσουν μανταρίνια νομίζω με τρεις προσπάθειες αν δεν τα κατάφερνες πάει το κέρμα. Πρωταθλητής άδω ήταν ο Νικολής  Ι. Νικολής (Νικολελος) και ο καταστηματάρχης του απαγόρεψε να παίζει γιατί τον είχε φαλιρίσει από μανταρίνια. Το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι ήταν και αυτό λιτό με κρέας χοιρινό συνήθως , η' κατσίκι , η' και καμιά όρνιθα. Τις μέρες των γιορτών "χοιροσφαϊζαν" οι χασαπηδες   Κατσιγιωργης Ι. (Ψαριανος) και Λουρος Ν. (Σιδερης) αλλα και ιδιώτες δικά τους γουρούνια γα το σπίτι τους. Επειδή τότε δεν υπήρχαν ψυγεία το κρέας δινόταν και σε συγγενείς δανεικό η' ανταλλαγή προϊόντων. Επίσης όταν ήταν πολύ το καβούρδιζαν με αλάτι μπόλικο όπως το (σύγκλινο Μανής) και το έβαζαν σε γυάλες όπου το διατηρούσαν για αρκετό καιρό ίσως μέχρι το καλοκαίρι. Στο τραπέζι υπήρχε χοιρινό λαρδί τηγανισμένο "σβησμένο" με κρασί γλυκό ντόπιο ένας εξαιρετικός συνδυασμός. Ακόμη από το καβούρδισα έβγαζαν την γλίνα και μας το έβαζαν στο ψωμί σαν βούτυρο. Επίσης όσοι είχαν δικό τους "χοίρο" έκαναν το κεφάλι "πηχτή" μια διαδικασία που διαρκούσε 24 ώρες περίπου εξ'ου και το <<πάρετε κύριοι πηχτή , τρέμω εγώ τρέμει κι'αυτή , όλη νύχτα προσπαθούσα να τη .....μπήξω δεν μπορούσα>>. Κάπως έτσι ήταν και η παραμονή της Πρωτοχρονιάς με τα αντίστοιχα κάλαντα του Αγ. Βασίλη. 

 Εδω όμως το ξημέρωμα έπεφτε το χοντρό χρήμα <<Πρωτοχρονιάτικος μποναμάς>>

 τουλάχιστον για μένα όσο θυμάμαι. Πρωί-πρωί μας ξυπνούσαν να πάμε για το ποδαρικό,

 και υπήρχαν και .....προληπτικοί που το απαιτούσαν να είναι κάποιος συγκεκριμένος αυτός που θα κάνει το ποδαρικό. Στο ποδαρικό ήταν τυποποιημένα τα λόγια δηλ.

 

<<Χρόνια πολλά , Καλή Χρονιά , και του Χρόνου ,

 όσο βαρώ εγώ να βαρεί και το πουγκί σας

 και όσο μπόι έχω εγώ να γίνουν και τα στάχυα σας>>

 και περίμενε εσύ να κάνεις στάχυα για ψωμί κι 'άχερα για τα ..<<ζα>>, 

 

ήμουν 5-6 χρονιών ήμουν κι’ από τους ....ψηλούς , πιας το αυγό και κουρευτο δηλαδή. Για τους άντρες την παραμονή υπήρχαν   τραπέζια για <<πόκα>> στο <<ΚΑΦΕΝΕΙΟΝ Η ΧΑΡΑ>> Βας. Κουκουνη , καφενειον Η ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ>> Γ.Τσιμη (Τσουμπος) εδώ  που είναι του Νάσο το <<ΠΛΑΤΑΝΑΚΙ» και <<ΚΕΝΤΡΟ>> του Μπενέτου Ι. στην πλατεία εκεί που είναι ο κομμένος ευκάλυπτος ,  υπήρχε και του Μ. Κατσιγιωργη (Κιουβη)  για λίγο όμως , δεν θυμάμαι να είχε τζόγο. Πέρασε κι’η Πρωτοχρονιά κι’ έρχονται  τα Φώτα κι’φωτισμοι οι μεγάλες  χαρές κι’ οι αγιασμοί. Μια μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης , λειτουργία με όμορφα λόγια , με τον αγιασμό χωρίς κάλαντα και μποναμάδες για τα παιδιά. Ξεχωριστή για μένα αφού μετά την λειτουργία τα χρόνια 1962-1965 συνόδευα τον πάππου μου τον παππά Μιχάλη Ποταμουση κρατώντας  ένα μικρό  καζανάκι με αγιασμό, που γύριζε όλα τα σπίτια στο χωριό και ράντιζε με αγιασμό και ειδικά σε ανθρώπους ανήμπορους να πάνε στην εκκλησία. Θυμάμαι όλοι έριχναν κάτι από το υστέρημα τους κέρματα δηλ. εικοσάρες, 50ρακια, δραχμές, 2φραγγα σπανίως και τάλιρο. Μου δόθηκε η ευκαιρία να μπω σε όλα τα σπίτια του χωρίου τότε και να γνωρίσω ανθρώπους που δεν κυκλοφορούσαν πια έξω μεγάλοι και ανήμποροι. Αυτές είναι οι αναμνήσεις μου από τα Χριστουγεννοσχολα στα παιδικά μου χρονια 1958-1965. Από τα σχόλια μου λείπουν τελείως τα κορίτσια της εποχής άλλα δεν θυμάμαι κάποιες δραστηριότητες που είχαν τις ημέρες αυτές πέρα από τα φινικια ίσως και το ποδαρικό. Όποια έχει κάτι μπορεί να το αναφέρει στο site. Παρ’ολη την φτώχεια την ανέχεια εκείνα τα χρόνια ήταν και όμορφα και νοσταλγικά , μια <<φούσκα>> απο κατσίκι τριμμένη στην αχιλια-στάχτη μπορούσε να δώσει χαρά και ήταν παιχνίδι για ένα παΐδι , το "αποτριμα" γλύκισμα , τα φινικια , η κολοκυθόπιτα θησαυρός. Σίγουρα οι μεγαλύτεροι από μένα πέρασαν ακόμη πιο δύσκολα όμως κάτι θα νοσταλγούν από τις Άγιες αυτές ημέρες των παιδικών τους χρόνων. Σας ευχαριστώ.

 

TA ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΟΣΧΟΛΑ ΣΤΗ ΠΑΡΠΑΡΙΑ Maria Katsigeorgis

 Επεξεργασία: Maria Katsigeorgis

Βρήκατε κάποιο σφάλμα ή παράλειψη; 
Μπορείτε να το αναφέρετε.
bottom of page